Epidural hematoma
ʻO kahi hematoma epidural (EDH) e kahe ana ke koko ma waena o ka loko o ka iwi poʻo a me ka uhi waho o ka lolo (i kapa ʻia ka dura).
Hoʻokumu pinepine ʻia kahi EDH e ka iwi poʻo i ka wā kamaliʻi a ʻōpio paha. ʻAʻole pili ka membrane e uhi ana i ka lolo i ka iwi poʻo e like me ka poʻe makua a me nā keiki ma mua o 2 mau makahiki. No laila, ʻoi aku ka maʻamau o kēia ʻano kahena koko i ka poʻe ʻōpio.
Hiki ke hana ʻia kahi EDH ma muli o ka haki o kahi kīʻaha koko, ma ke ʻano he ʻaʻa. Hele kahe ke kīʻaha koko i ka lewa ma waena o ka dura a me ka iwi poʻo.
Haehae pinepine nā moku i hoʻopili ʻia e nā iwi poʻo iwi poʻo. ʻO nā haki nā hopena pinepine o ka hōʻeha poʻo poʻo, e like me nā mea i hoʻokumu ʻia e ka mokokaikala, paikikala, skateboard, ka hau hau, a i ʻole nā ulia kaʻa.
Hoʻokumu ke kahe wikiwiki i kahi hōʻiliʻili o ke koko (hematoma) e kaomi i ka lolo. Piʻi koke ke kaomi i loko o ke poʻo (kaomi intracranial, ICP). Hiki paha i kēia kaomi ke hōʻeha i ka lolo.
Kāhea aku i ka mea mālama ola no kēlā me kēia poʻo ʻeha e hopena ai i ka nalo pōkole o ka ʻike, a i ʻole inā aia kekahi mau hōʻailona ʻē aʻe ma hope o kahi ʻeha poʻo (ʻoiai me ka nalo ʻole o ka ʻike.
ʻO ke kumu hoʻohālikelike o nā ʻōuli e hōʻike ana i kahi EDH he nalowale o ka ʻike, a ukali ʻia e ka makaʻala, a laila lilo hou ka ʻike. Akā ʻaʻole e ʻike ʻia kēia kumu i nā poʻe āpau.
ʻO nā hōʻailona koʻikoʻi o kahi EDH:
- Huikau
- Puʻupuʻu
- Ka hiamoe a i ʻole pae i loli o ka makaʻala
- Hoʻonui haumāna i hoʻokahi maka
- He ʻeha poʻo (koʻikoʻi)
- ʻO ka hōʻeha poʻo a i ʻole trauma i ukali ʻia e ka nalowale o ka ʻike, kahi manawa o ka makaʻala, a laila hoʻi i ka wikiwiki wikiwiki i ka unconsciousness
- Nausea a i ʻole ka luaʻi
- Nāwaliwali i kahi ʻāpana o ke kino, ma ka ʻaoʻao ʻaoʻao ʻē aʻe me ka haumāna hoʻonui
- Hiki i nā hopu ʻana ke hopena ma muli o ka hopena o ke poʻo
Kū pinepine nā ʻōuli i loko o mau minuke i mau hola ma hope o ka hōʻeha poʻo a hōʻike i kahi hanana pilikia.
I kekahi manawa, ʻaʻole hoʻomaka ke kahe no nā hola ma hope o ka hōʻeha poʻo. ʻAʻole kū koke nā ʻōuli o ke kaomi ma ka lolo.
E hōʻike paha ka lolo a me ka ʻōnaehana ʻōnaehana (neurological) ʻaʻole maikaʻi kahi ʻāpana o ka lolo (e laʻa me ka nāwaliwali o ka lima ma kekahi ʻaoʻao).
Hōʻike paha ka hōʻike i nā hōʻailona o ka hoʻonui ʻia o ICP, e like me:
- Poʻo poʻo poʻo
- Somnolence
- Huikau
- ʻO Nusea a me ka luaʻi
Inā hoʻonui ʻia ka ICP, pono paha ke ʻoki kūpilikiʻi e hoʻomaha i ke kaomi a pale i ka ʻeha o ka lolo.
ʻO kahi scan CT poʻo poʻo ʻokoʻa e hōʻoia i ka ʻike o EDH, a e kuhikuhi i ke kiko kikoʻī o ka hematoma a me nā haʻi iwi poʻo e pili ana. He mea pono paha ka MRI e hoʻomaopopo i nā hematomas epidural liʻiliʻi mai nā mea haʻahaʻa.
ʻO kahi EDH kahi kūlana pilikia. Nā pahuhopu lapaʻau e:
- Lawe i nā ana e mālama ai i ke ola o ke kanaka
- Ka mālama ʻana i nā ʻōuli
- Ka hoʻohaʻahaʻa ʻana a pale ʻana paha i ka hōʻino mau ʻana i ka lolo
Koi ʻia paha nā hana kākoʻo ola. Pono ke ʻoki kūpilikiʻi e hōʻemi i ke kaomi i loko o ka lolo. Pākuʻi paha kēia i ka ʻeli ʻana i kahi puka liʻiliʻi i ka iwi poʻo e hoʻonā i ke kaomi a ʻae i ke koko e kahe ma waho o ka iwi poʻo.
Pono e hemo ʻia nā hematomas nui a i ʻole nā huʻa koko paʻa ma o ka wehe nui ʻana i ka iwi poʻo (craniotomy).
Hoʻololi nā lāʻau i hoʻohana ʻia me ka ʻoki ʻana e like me ke ʻano a me ke koʻikoʻi o nā ʻōuli a me nā ʻino o ka lolo e kū ana.
Hiki ke hoʻohana ʻia nā lāʻau Antiseizure e kāohi a pale aku paha i ka hopu ʻana. ʻO kekahi mau lāʻau i kapa ʻia he hyperosmotic agents e hoʻohana ʻia e hōʻemi i ka pehu ʻana o ka lolo.
No ka poʻe ma luna o ka wīwī o ke koko a i ʻole me nā maʻi kahe o ke kahe, pono ʻia nā lāʻau e pale ai i ke kahe hou ʻana.
He pilikia nui ko ka EDH no ka make me ke kōkua ʻole o ke ʻoki kino. ʻOiai me ka nānā koke ʻana i ke olakino, nui ka makaʻu o ka make a me ke kīnā ʻole.
Aia ka makaʻu o ka ʻeha mau o ka lolo, ʻoiai inā mālama ʻia ʻo EDH. Hiki ke hoʻomau i nā ʻōuli (e like me ke ka hopu ʻana) no kekahi mau mahina, ʻoiai ma hope o ka lapaʻau ʻana. I ka manawa e emi pinepine a nalo paha lākou. Hoʻomaka paha ka hopu ʻana i 2 mau makahiki ma hope o ka ʻeha.
I nā mākua, ʻo ka hapa nui o ka hoʻōla e hana i nā mahina 6 mua. ʻO ka maʻamau aia kekahi mau hoʻomaikaʻi ma mua o 2 mau makahiki.
Inā loaʻa ka lolo o ka lolo, ʻaʻole paha ka piha hou. ʻO nā pilikia ʻē aʻe e pili pū me nā ʻōuli paʻa, e like me:
- ʻO Herniation o ka lolo a me ke koma paʻa
- ʻO ka hydrocephalus kaomi kaomi maʻamau, kahi e hiki ai i ka nāwaliwali, ʻeha poʻo, incontinence, a me ka paʻakikī e hele wāwae
- Lōlō a nalowale paha o ke ʻano (i hoʻomaka i ka manawa o ka ʻeha)
E hele i ka lumi pilikia a kāhea paha iā 911 a i ʻole ka helu kūloko kūloko inā loaʻa nā ʻōuli o EDH.
Kū pinepine nā ʻeha Spinal me nā hōʻeha poʻo. Inā pono ʻoe e hoʻoneʻe i ke kanaka ma mua o ka hōʻea ʻana mai o ke kōkua, e hoʻāʻo e hoʻomau i kona ʻāʻī.
Kāhea i ka mea hāʻawi inā hoʻomau mau kēia mau ʻōuli ma hope o ka mālama ʻana.
- Ka poho hoʻomanaʻo a i ʻole nā pilikia e kia ana
- Puʻupuʻu
- ʻEha poʻo
- Hopohopo
- Pilikia haʻi ʻōlelo
- ʻO ka nalowale o ka neʻe ʻana ma kahi ʻāpana o ke kino
E hele i ka lumi pilikia a kāhea paha iā 911 a i ʻole ka helu kūloko kūloko inā ulu kēia mau ʻōuli ma hope o ka mālama ʻana.
- Hī pilikia
- Ka hopu ʻana i nā maʻi
- ʻAʻole like ka nui o nā haumāna o nā maka a i ʻole nā haumāna
- Hoʻoemi pane pane
- Ka nalowale o ka ʻike
ʻAʻole hiki ke pale ʻia kahi EDH ke loaʻa kahi ʻeha poʻo.
I mea e hōʻemi ai i ka hōʻeha poʻo, hoʻohana i nā pono palekana pono (e like me nā pāpale paʻakikī, paikikala a paikikala paha, a me nā kāʻei noho).
E hāhai i nā hana palekana i ka hana a me nā haʻuki a me nā leʻaleʻa. ʻO kahi laʻana, mai e luʻu i loko o ka wai inā ʻaʻole ʻike ʻia ka hohonu o ka wai a i ʻole aia he mau pōhaku.
Hematoma Extradural; Hemorrhage Extradural; Epidural hemorrhage; ʻO EDH
National Institute of Neurological Disorder a me ka pūnaewele Stroke. Hoʻopilikia i ka lolo traumatic: lana ma o ka noiʻi. www.ninds.nih.gov/Disorders/Patient-Caregiver-Education/Hope-Through-Research/Traumatic-Brain-Injury-Hope-Through. Hoʻohou ʻia ʻApelila 24, 2020. Loaʻa iā Nowemapa 3, 2020.
Shahlaie K, Zwienenberg-Lee M, Muizelaar JP. ʻO ka pathophysiology lapaʻau o ka ʻehaʻeha o ka lolo traumatic. I: Winn HR, hoʻoponopono. ʻO Youmans a me Winn Neurological Surgery. ʻEpekema 7 Piladelapia, PA: Elsevier; 2017: chap 346.
ʻO Wermers JD, Hutchison LH. Trauma. I: Coley BD, hoʻoponopono. ʻO Caffey's Pediatric Diagnostic Imaging. 13th ed. Piladelapia, PA: Elsevier; 2019: chap 39.