He maʻi lele paha ke kaumaha?
Anter
- Pehea ka maʻi lele
- No laila, pehea lā e hoʻolaha pono ai ke kaumaha?
- ʻO wai ka mea maʻalahi i ka 'hopu' kaumaha?
- No wai wau e loaʻa ai?
- He aha kaʻu e ʻike ai?
- He aha kaʻu e hana ai inā ua ʻapo wau i ke kaumaha?
- E nānā i nā hui pūʻulu
- E ʻike pū i kahi mea hoʻoponopono
- Kākoʻo kekahi i kekahi
- E noʻonoʻo pū
- E ʻimi i ke kōkua
- He aha inā wau e manaʻo nei i kēia ma muli o kaʻu ʻano nohona pāpili?
- He aha inā wau ka mea "hoʻolaha" kaumaha?
- ʻO ka lawe lawe ʻana
- Q&A me kā mākou kauka lapaʻau
- Q:
- A:
Hoʻopili mākou i nā huahana a mākou e manaʻo nei he pono no kā mākou poʻe heluhelu. Inā kūʻai ʻoe ma o nā loulou i kēia ʻaoʻao, loaʻa iā mākou kahi kōmike liʻiliʻi. Eia kā mākou hana.
Hiki i kahi maʻi olakino ke lele aku?
ʻIke ʻoe inā he flu kekahi, kokoke ʻoe iā ʻoe. ʻAʻohe kānalua e pili ana i ka maʻi lele o nā maʻi bacteria a viral paha. Akā, pehea e pili ana i ke olakino noʻonoʻo a me ke ʻano? Hiki ke lele i ke kaumaha?
ʻAe a ʻaʻole. ʻAʻole hiki ke lele i ke kaumaha ma ke ʻano like o ka maʻi flu, akā nā ʻano a me nā manaʻo hiki pālahalaha. Ua nānā paha ʻoe i kahi hoaaloha ʻakaʻaka loa a hoʻomaka ʻoe e ʻakaʻaka? A i hoʻolohe paha i kahi hoa hana e hoʻopiʻi no ka lōʻihi a hoʻomaka paha ʻoe e manaʻo maikaʻi ʻole? I kēia ala, hiki i nā ʻano - a me nā ʻōuli depressive - ke lele.
E wehewehe mākou pehea e hana ai, ka mea a ka ʻepekema e ʻōlelo ai, a me ka mea e hana ai inā manaʻo ʻoe ua "hopu" ʻoe i ke kaumaha mai kahi mea aloha.
Pehea ka maʻi lele
ʻO ke kaumaha - a me nā ʻano ʻē aʻe - lele pū kekahi me kahi ʻano hoihoi. Ua hōʻike ʻia ka noiʻi ʻaʻole ʻo ke kaumaha wale ka mea i hiki ke "laha." ʻO ka hana puhipaka - haʻalele paha i ka puhipaka a i ʻole hoʻomaka paha - pono e laha ma waena o nā pili kaiāulu a kokoke. Inā haʻalele kāu hoaaloha i ka puhipaka, ʻoiaʻiʻo nō paha ʻoe e haʻalele pū kekahi.
Ua loaʻa pū kekahi ka pepehi kanaka ʻana i nā pūʻulu. ua hōʻike ʻia i loko o nā kāne a me nā wahine ʻelua, ʻo ka loaʻa ʻana o kahi hoa aloha i make i ka pepehi kanaka ʻana, ua hoʻonui i ko lākou likelike i nā manaʻo suicidal a i ʻole nā hoʻāʻo.
Hiki ke hana i ka maʻi lele o Depression ma ke ala like. Kāhea nā kānaka noiʻi iā ia i nā ʻano mea like ʻole, e like me ke ʻano o ka pūnaewele, ke kumumanaʻo contagion kaiaulu, a me ke kumumanaʻo contagion naʻau.
ʻO ka mea e iho i lalo ka hoʻololi o nā ʻano, nā ʻano, a me nā manaʻo i waena o ka poʻe i kahi hui. A ʻaʻole pono kēia hui e lilo i mau hoa aloha a me nā mea aloha wale nō - ʻōlelo e hiki ke hoʻolōʻihi i ʻekolu mau degere o ka hoʻokaʻawale.
ʻO kēia ke kumu inā he kaumaha ka hoaaloha o kāu hoaaloha o kāu hoaaloha, hiki paha iā ʻoe ke makaʻu nui aʻe i ka hoʻomohala ʻana iā ia pū kekahi.
ʻOiaʻiʻo, hana pū kēia no ka hauʻoli - ka waiʻona a me ka hoʻohana ʻana i ka lāʻau, ka ʻai ʻana i ka meaʻai, a me ka mehameha.
No laila, pehea lā e hoʻolaha pono ai ke kaumaha?
ʻAʻole ia he maʻalahi ma ke kaʻana like ʻana i nā mea inu me kahi kanaka i loaʻa ke kaumaha, a i ʻole lākou e uē ana ma kou poʻohiwi. Hoʻomaopopo mau nā kānaka noiʻi i ka hoʻolaha pono ʻana o nā manaʻo. Akā hōʻike kekahi mau noiʻi hiki ke hana i nā ʻano like ʻole:
- Hoʻohālikelike pilina. Ke hui pū mākou me nā poʻe ʻē aʻe - a i ʻole ke kolo ʻana i ka pāpili - ʻike pinepine mākou i kā mākou waiwai ponoʻī a me nā manaʻo e pili ana i nā poʻe ʻē aʻe. Loiloi mākou iā mākou iho ma muli o kēia hoʻohālikelike. Eia nō naʻe, ke hoʻohālikelike nei iā ʻoe iho i nā poʻe ʻē aʻe, ʻo ka mea hoʻi me nā hiʻohiʻona noʻonoʻo maikaʻi ʻole, hiki i kekahi manawa ke hōʻino i kou olakino noʻonoʻo.
- Unuhi manaʻo. E iho mai kēia i ka pehea e wehewehe ai i ka manaʻo o haʻi. ʻO nā manaʻo o kāu hoaaloha a me nā kuhi ʻole i lawelawe ma ke ʻano he ʻike i kou lolo. ʻOi loa me ka kānalua o ka pūnaewele a me ka leka ʻana, hiki iā ʻoe ke wehewehe i ka ʻikepili i ka ʻokoʻa a i ʻole ka maikaʻi ʻole ma mua o ka mea i manaʻo ʻia.
- Empathy. He mea maikaʻi ka lilo ʻana i kanaka empathy. ʻO ka empathy ka hiki ke hoʻomaopopo a kaʻana like i nā manaʻo o haʻi. Akā inā e nānā nui a pili pū paha me ka hoʻāʻo ʻana e hoʻokomo iā ʻoe iho i nā kāmaʻa o kekahi me ke kaumaha, e hoʻomaka paha ʻoe e ʻike i kēia mau ʻōuli.
ʻAʻole ia he manaʻo no ka puni ʻana i kahi mea i loaʻa i ke kaumaha e hana iā ʻoe pū kekahi. Hoʻokomo wale ia iā ʻoe i kahi makaʻu kiʻekiʻe, keu hoʻi inā maʻalahi ʻoe.
ʻO wai ka mea maʻalahi i ka 'hopu' kaumaha?
Loaʻa iā ʻoe kahi makaʻu kiʻekiʻe o ka "hopu" kaumaha inā ʻoe:
- he moʻolelo o ke kaumaha a i ʻole nā maʻi ʻano ʻē aʻe
- he moʻolelo ʻohana a i ʻole predisposition genetical i ke kaumaha
- me ke kaumaha i kou wā kamaliʻi
- ke loaʻa nei i kahi hoʻololi ola nui, e like me kahi neʻe nui
- ʻimi i nā pae kiʻekiʻe o ka hōʻoia i nā poʻe ʻē aʻe
- i kēia manawa he kiʻekiʻe kiʻekiʻe o ke koʻikoʻi a i ʻole ka hōʻeha o ka ʻike
Ma ka laulā, aia kekahi mau kumu ʻē aʻe o ke kaumaha, e like me ka loaʻa ʻana o kahi maʻi olakino mau a i ʻole ke kaulike ʻole o nā neurotransmitters. ʻO ka poʻe ʻōpio a me nā wahine e like me ka mea e palahalaha aku a hopu i nā manaʻo a me ke kaumaha.
No wai wau e loaʻa ai?
E hoʻomaka paha ʻoe e ʻike i ke kaumaha, a i ʻole nā loli ʻano ʻē aʻe, inā noho kekahi o nā poʻe aʻe i kou ola me ke kaumaha.
- he makua
- he keiki
- kāu hoapili a wahine paha
- hoa noho
- hoa pili
Hiki i nā hoaaloha pūnaewele a me nā kamaʻāina ke loaʻa ka hopena i kou olakino noʻonoʻo. Me ka laha o ka pāpāho kaiapili i ko mākou ola, he nui nā mea noiʻi e nānā nei i ka pehea e hoʻohuli ai ka pāpili kaiaulu i ko mākou mau manaʻo.
I loko o hoʻokahi noiʻi, ua ʻike nā kānaka noiʻi ke hōʻike ʻia nā pou maikaʻi liʻiliʻi ma kahi hānai nūhou, ua pane ka poʻe ma ke kau ʻana i nā pou maikaʻi a me nā mea maikaʻi ʻole. Ua hana ka ʻaoʻao ʻē aʻe i ka hoʻoliʻiliʻi o nā pou maikaʻi ʻole. Manaʻo nā kānaka noiʻi hōʻike kēia i ke ʻano o ka manaʻo i hōʻike ʻia ma ka pāpili kaiaulu i hiki ke hoʻohuli i ko mākou mau manaʻo ponoʻī, a ma waho pūnaewele.
He aha kaʻu e ʻike ai?
Inā ʻoe e hoʻolōʻihi i ka manawa me kahi mea i loaʻa i ke kaumaha, hoʻomaka paha ʻoe e ʻike i kekahi mau ʻōuli. Hiki i kēia mau mea ke:
- manaʻo pessimistic a maikaʻi ʻole paha
- manaolana ʻole
- hoʻonāukiuki a hoʻonāukiuki paha
- hopohopo
- hōʻaha ʻaʻano a kaumaha paha
- hewa
- huli ke ʻano
- manaʻo o ka pepehi kanaka
He aha kaʻu e hana ai inā ua ʻapo wau i ke kaumaha?
Inā ʻoe e ʻike nei i nā pilikia olakino noʻonoʻo, hiki iā ʻoe ke kikoo mau no ke kōkua a i ʻole ka ʻolelo aʻoaʻo mai ke kauka a i ʻole ma ka pūnaewele. Inā manaʻo ʻoe ua pilikia ʻoe, hiki iā ʻoe ke hoʻokaʻaʻike i kahi laina hotline a i ʻole laina kūkā kamaʻilio, a i ʻole kelepona iā 911 a i ʻole nā lawelawe kūloko kūloko.
Ua ʻike nā kānaka noiʻi he hiki i nā hoa a me nā ʻōuli depressive depressive ke wānana nui i ke kaumaha i kā lākou hoa. Akā ke kūkā kamaʻilio ākea ʻana i kāu mau hopohopo me kahi mea aloha, ʻo ia hoʻi kahi hoa, hiki ke paʻakikī. He nui ka poʻe me ke kaumaha e ʻike i ka hilahila a i ʻole ka hewa no ko lākou mau manaʻo. Ke kapa ʻia nei he "maʻi lele" hiki ke hōʻeha.
Ma kahi o, he manaʻo maikaʻi paha ka hana pū ʻana e hoʻokele i kēia mau manaʻo a me nā ʻōuli. E noʻonoʻo i kekahi o nā ʻōlelo aʻoaʻo e pili ana i kēia:
E nānā i nā hui pūʻulu
Ke hele nei i kahi hui pūʻulu a i ʻole ka ʻaha kūkā no ke kaumaha, ke ʻano hoʻomaʻamaʻa lawena, a i ʻole ke kōkua ʻana i ke kaumaha ma muli o ka noʻonoʻo hiki ke kōkua. ʻO ka manawa pinepine, hiki i kahi hoʻonohonoho pūʻulu ke kōkua iā ʻoe e hana ma o nā mea i kahi wahi palekana ʻoiai e hoʻomanaʻo nei ʻaʻole ʻoe hoʻokahi. Hiki iā ʻoe ke ʻike i kahi hui kākoʻo ma o kekahi o nā ʻoihana ma lalo, a ma o kāu haukapila kūloko a i ʻole ke keʻena o ke kauka.
- National Alliance on Mental Illness (NAMI)
- ʻAhahui hōʻeha a me ke kaumaha o ʻAmelika
- ʻAmelika Ola Ola
E ʻike pū i kahi mea hoʻoponopono
Ke ʻike pū nei i kahi mea hoʻoponopono, inā ʻoe e hele i kahi ʻohana a i ʻole ʻelele aʻoaʻo, hiki ke kōkua nui no ka ʻike ʻana i nā ʻano hana coping e hana no ʻolua. Hiki iā ʻoe ke noi e noho i loko o kekahi o nā koho a kāu hoa pili.
Kākoʻo kekahi i kekahi
Inā hana pū ʻoe me kāu mea aloha, hiki iā ʻoe ke mālama i nā kuleana ʻē aʻe.
E nānā pono iā ʻolua e mālama pono ana iā ʻolua iho, e hele ana i ka hana a i ke kula paha, ke kiʻi nei i ke kōkua e pono ai, ka ʻai pono ʻana, a me ka hoʻoikaika kino.
E noʻonoʻo pū
Ke hoʻomaka a hoʻopau paha i kou lā me kahi mau noʻonoʻo hiki ke kōkua i ka hōʻoluʻolu i kou noʻonoʻo a hoʻololi i nā ʻano maikaʻi ʻole o ka noʻonoʻo. Hiki iā ʻoe ke komo i kahi papa, e nānā i kahi wikiō YouTube, a i ʻole hoʻoiho i kahi polokalamu e hāʻawi iā ʻoe i 5 a 30 mau minuke noʻonoʻo.
E ʻimi i ke kōkua
Hiki ke kōkua i ka ʻike ʻana i ka ʻoihana olakino noʻonoʻo. Hiki iā lākou ke hāʻawi iā ʻoe i ka ʻōlelo aʻoaʻo, kuhikuhi i nā hoʻolālā lapaʻau, a kuhikuhi iā ʻoe i ke kākoʻo āu e makemake ai.
He aha inā wau e manaʻo nei i kēia ma muli o kaʻu ʻano nohona pāpili?
Inā ʻoe e noʻonoʻo e like me ka pāpili kaila no ka hapa o kou ʻano loli a i ʻole nā pilikia olakino noʻonoʻo, e noʻonoʻo e kaupalena ʻia i kou manawa i hoʻolilo ʻia iā lākou. ʻAʻole pono ʻoe e haʻalele a hoʻopau paha i kāu moʻokāki, ʻoiai hiki iā ʻoe inā ʻo ia ka mea kūpono iā ʻoe.
Akā ma ka kaupalena ʻana i kou manawa ma ka pāpili kaiapili, hiki iā ʻoe ke hoʻokele i ka nui o ka manawa āu e lilo ai i mea e hoʻohuli ʻia e nā poʻe ʻē aʻe. Pili ia i ka hana ʻana i ke kaulike i kou ola.
Inā he paʻakikī paha iā ʻoe e hoʻōki i ka nānā ʻana i nā hānai nūhou, e hoʻāʻo i nā hoʻonohonoho hoʻomanaʻo e waiho i kāu kelepona i lalo. Hiki iā ʻoe ke kaupalena i kou manawa ma ka kamepiula wale nō a kāpae i nā polokalamu mai kāu kelepona.
He aha inā wau ka mea "hoʻolaha" kaumaha?
Nui paha ka poʻe me ke kaumaha a me nā kūlana olakino noʻonoʻo ʻē aʻe e like me ke kaumaha ʻana i nā poʻe ʻē aʻe ke kamaʻilio e pili ana i nā mea e hana nei.
ʻO ka ʻike ʻana e hiki ke pālahalaha nā manaʻo ʻaʻole ia he manaʻo e hoʻokaʻawale ʻoe iā ʻoe iho a hōʻalo paha i ke kamaʻilio ʻana e pili ana i nā mea e hoʻopilikia nei iā ʻoe. Inā hopohopo ʻoe, maikaʻi ke ʻimi i kōkua kōkua. Hiki i kahi mea hoʻoponopono ke hana pū me ʻoe e hoʻokele i kou kaumaha a me ka noʻonoʻo maikaʻi ʻole. E ʻae nā mea he nui iā ʻoe e lawe i kahi hoa a i ʻole hoaaloha inā manaʻo ʻoe he pono ia e hoʻonā i nā pilikia.
ʻO ka lawe lawe ʻana
ʻO nā manaʻo e pili ana i ke kaumaha ʻaʻole wale ke ʻano o nā naʻau e hiki ke lele. Ua hōʻike ʻia ka hauʻoli e like me ka maʻi lele pū kekahi.
ʻo ka poʻe i hoʻopuni iā lākou iho me ka poʻe hauʻoli e lilo i hauʻoli i ka wā e hiki mai ana. Manaʻo lākou ua hōʻike kēia i ka hauʻoli o ka poʻe i ka hauʻoli o nā poʻe ʻē aʻe e pili nei lākou.
No laila, ma ke ʻano, he maʻi lele ke kaumaha. Akā ʻo ka hauʻoli nō ia. Me kēia e noʻonoʻo nei, he mea kōkua ia e hoʻomanaʻo i ke ʻano o ka lawena a me ka naʻau o nā poʻe ʻē aʻe e hoʻohuli i kāu mau ʻano ponoʻī a me kou naʻau.
Lawe i nā manawa mai ka lā e noʻonoʻo ai i kou ʻano a ke hoʻāʻo nei e hoʻomaopopo i ke kumu e lilo ai i mea kōkua maikaʻi loa no ka kaohi ʻana i kou mau manaʻo a mālama iā lākou. Inā manaʻo ʻole ʻoe a makemake paha i kākoʻo, loaʻa ke kōkua.
Q&A me kā mākou kauka lapaʻau
Q:
Makaʻu wau e hopu ana au i ke kaumaha kaumaha ʻole o kaʻu hoa. He aha kaʻu e hana ai?
A:
Inā makaʻu ʻoe i ka hopena maikaʻi ʻole o kāu ʻano o kāu hoa, e ʻike pono ʻoe e hana nei ʻoe i ka mālama pilikino. Ua lawa anei kou hiamoe? ʻAi maikaʻi ʻoe? Ke hoʻoikaika nei ʻoe? Inā ʻoe e hana i ka mālama ponoʻī a ʻike ʻoe i ka hoʻomaka ʻana o kāu ʻano e ka kaumaha o kāu mea i aloha ai, makemake paha ʻoe e noʻonoʻo e kiʻi i kāu kauka ʻohana a i ʻole ʻoihana olakino noʻonoʻo no ke kōkua.
ʻO Timothy J. Legg, PhD, PsyD, CRNP, ACRN, CPHAnswers e hōʻike i nā manaʻo o kā mākou loea loea. Hoʻomaopopo ʻike ʻike ʻole ʻia nā ʻike āpau a pono ʻole e noʻonoʻo ʻia he ʻōlelo aʻoaʻo olakino.
ʻO Kā Mākou’Ōlelo
Mākaukau ʻo Skateboarder Leticia Bufoni e ʻolokaʻa ma X Pāʻani