ʻO ka maʻi maʻi Autism
![The wreck of the large four-masted ship Pamir](https://i.ytimg.com/vi/d_jprWXOKjE/hqdefault.jpg)
ʻO ka maʻi maʻi Autism (ASD) kahi maʻi ulu. Hōʻike pinepine ʻia i nā makahiki 3 mua o ke ola. Hoʻopili ka ASD i ka lolo i ka hiki ke hoʻomohala i ka ʻike kaiaulu a me ke kamaʻilio maʻamau.
ʻAʻole maopopo ke kumu kūpono o ASD. Maliʻa paha he nui nā kumu i alakaʻi iā ASD. Hōʻike ka noiʻi e pili ana paha nā genes, ʻoiai e holo ana ʻo ASD i kekahi mau ʻohana. Hiki i kekahi mau lāʻau i lawe ʻia i ka wā hāpai ke alakaʻi i ASD i ke keiki.
Kuhi ʻia nā kumu ʻē aʻe, akā ʻaʻole i hōʻoia ʻia. Manaʻo kekahi ʻepekema hiki ke pili i ka hōʻino ʻana i kahi ʻāpana o ka lolo, i kapa ʻia ʻo ka amygdala. Ke nānā nei nā poʻe ʻē inā hiki i kahi virus ke hoʻomaka i nā ʻōuli.
Ua lohe kekahi mau mākua hiki i nā lāʻau āpau ke kumu iā ASD. Akā ʻaʻole i loaʻa kahi noiʻi ma waena o nā lāʻau āpau a me ASD. Ua ʻōlelo nā hui olakino a me nā hui aupuni āpau ʻaʻohe loulou ma waena o nā lāʻau āpau a me ASD.
ʻO ka hoʻonui ʻana o nā keiki me ASD ma muli o ka ʻike maikaʻi a me nā wehewehe hou o ka ASD. ʻO ka maʻi maʻi Autism i kēia manawa e komo pū me nā syndrome i hoʻohana ʻia e ʻike ʻia ma ke ʻano he mau maʻi kaʻawale.
- Maʻi maʻi Autistic
- Maʻi ʻo Asperger
- ʻO ka maʻi disintegrative ʻōpio
- ʻO ka maʻi ulu ulu ākea
Manaʻo ka hapa nui o nā mākua o nā keiki ASD he hewa kekahi mea i ka manawa he 18 mau makahiki o ke keiki. Loaʻa nā pilikia me nā keiki me ASD me:
- Hoʻokani pāʻani
- Nā launa kaiaulu
- Kamaʻilio waha a me ka waha ʻole
Me he mea maʻamau kekahi mau keiki ma mua o ka makahiki 1 a i ʻole 2. Ua nalowale koke lākou i ka ʻōlelo a i ʻole ka pilina kanaka i loaʻa iā lākou.
Hiki ke hoʻololi i nā ʻōuli mai ke kaulike a koʻikoʻi.
Hiki i kekahi kanaka me ka autism ke:
- E makaʻala loa i ka maka, lohe, hoʻopā, honi, a ʻono paha (no ka laʻana, hōʻole lākou e komo i nā kapa "ʻili" a huhū inā koi lākou e komo i nā kapa)
- E huhū loa ke hoʻololi ʻia nā hana maʻamau
- E hana hou i ka neʻe ʻana o ke kino i mau a mau
- Pili paʻa i nā mea
Pili pū paha nā pilikia kamaʻilio:
- ʻAʻole hiki ke hoʻomaka a mālama i kahi kamaʻilio
- Hoʻohana i nā hōʻailona ma kahi o nā huaʻōlelo
- Hoʻolālā mālie i ka ʻōlelo a i ʻole ʻole
- ʻAʻole hoʻoponopono i nā maka e nānā i nā mea a nā poʻe ʻē aʻe e nānā aku nei
- ʻAʻole kuhikuhi iā ʻoe iho i ke ala kūpono (ʻo kahi laʻana, ʻōlelo "makemake ʻoe i ka wai" ke manaʻo ke keiki "makemake au i ka wai")
- ʻAʻole kuhikuhi e hōʻike i nā mea ʻē aʻe (ʻike ʻia i nā mahina 14 mua o ke ola)
- Hana hou i nā huaʻōlelo a i ʻole nā paukū i hoʻopaʻa ʻia, e like me nā pāʻoihana
Pili kanaka:
- ʻAʻole makamaka
- ʻAʻole pāʻani i nā pāʻani pāʻani
- Ua huki ʻia
- Mai pane paha i ka pili maka a i ʻole minoʻaka, a i ʻole e hōʻalo paha i ka pili maka
- Hiki ke mālama iā haʻi me he mea lā
- Makemake e noho kaʻawale ma mua o ka poʻe ʻē aʻe
- ʻAʻole hiki ke hōʻike i ke aloha
Pane i ka ʻike ʻike:
- ʻAʻole pīhoihoi i nā leo nui
- He kiʻekiʻena a haʻahaʻa loa paha i ka ʻike, lohe, hoʻopā, honi, a ʻono paha
- ʻIke paha i nā kani maʻamau ʻeha a hoʻopaʻa i ko lākou mau lima ma luna o ko lākou pepeiao
- E haʻalele paha i ka pili kino no ka mea hoʻonāukiuki a kaumaha loa paha
- ʻO nā ʻōpala, nā waha a i ʻole nā palu mea
- Loaʻa paha i kahi kiʻekiʻe a haʻahaʻa loa paha i ka ʻeha
Pāʻani:
- ʻAʻole hoʻohālike i nā hana a haʻi
- Makemake i ka pā mehameha a i ʻole ka hana maʻamau ritualistic
- Hōʻike iki i ka pāʻani hoʻokamani a kuhi kiʻi ʻole paha
Nā hana:
- Hana me ka huhū nui
- Hoʻopili ʻia i hoʻokahi kumuhana a i ʻole ka hana
- Loaʻa iā ia kahi nānā nānā pōkole
- He hāiki kona hoihoi
- Overactive a passive paha
- He huhū iā haʻi a i ʻole iā ʻoe iho
- Hōʻike i kahi pono ikaika no nā mea like
- Hana hou i nā neʻe o ke kino
Pono nā keiki āpau e loaʻa i nā hōʻike maʻamau i hana ʻia e kā lākou pediatric.Pono paha nā hoʻokolohua hou inā pili ka mea mālama ola a i ʻole nā mākua. He ʻoiaʻiʻo kēia inā ʻaʻole e hālāwai kekahi keiki me kekahi o kēia mau milestones ʻōlelo:
- Babbling e 12 mau mahina
- ʻO ke kuhi ʻana (kuhikuhi ʻana, e kuʻu aloha ʻana) e 12 mau mahina
- Ke ʻōlelo nei i hoʻokahi huaʻōlelo e 16 mau mahina
- Ke ʻōlelo nei i nā māmala ʻōlelo huaʻōlelo ʻelua e 24 mau mahina (ʻaʻole e kani wale ana)
- Ka nalowale ʻana i kekahi mākau ʻōlelo a i ʻole ka pilina i kēlā me kēia makahiki
Pono paha kēia mau keiki i kahi hoʻolohe hoʻolohe, hoʻāʻo kēpau koko, a me nā hōʻike loiloi no ka ASD.
ʻO kahi mea hoʻolako i ʻike i ka diagnose a me ka mālama ʻana iā ASD e ʻike i ke keiki e hana i ka ʻike maoli. Ma muli o ka loaʻa ʻole o kahi hōʻoia koko no ASD, hoʻokumu pinepine ʻia ka hōʻailona ma nā alakaʻi mai kahi puke olakino i kapa ʻia Palapala hōʻike diagnostic a me ka helu helu o nā maʻi noʻonoʻo (DSM-V).
Hoʻokomo pinepine ʻia kahi loiloi o ASD i kahi hōʻike kino a me nā ʻōnaehana (neurologic) piha. E hana ʻia paha nā hoʻāʻo e ʻike inā aia kekahi pilikia me nā gen a i ʻole ka metabolism o ke kino. ʻO ka metabolism ke ʻano o ke kino a me nā hana kemika.
Loaʻa i ka ASD kahi laulā ākea o nā ʻōuli. No laila, ʻaʻole hiki i kahi loiloi hoʻokahi, pōkole ke haʻi i nā hiki maoli o ke keiki. ʻOi aku ka maikaʻi o ka loaʻa ʻana o kahi hui o nā loea e loiloi i ke keiki. Loiloi paha lākou:
- Palapala
- ʻLelo
- Nā mākau kaʻa
- ʻLelo
- Ka kūleʻa ma ke kula
- Ka noʻonoʻo noʻonoʻo
ʻAʻole makemake kekahi mau mākua e hōʻoia kā lākou keiki no ka mea makaʻu lākou e kapa inoa ʻia ke keiki. Akā me ka ʻole o kahi hōʻailona, ʻaʻole paha e loaʻa i kā lākou keiki ka lāʻau e pono ai a me nā lawelawe.
I kēia manawa, ʻaʻohe mea ola no ASD. E hoʻomaikaʻi nui kahi papa hana i ka nānā ʻana no ka hapa nui o nā keiki ʻōpio. Kūkulu ka hapa nui o nā papahana i nā pono o ke keiki i kahi papa hoʻonohonoho kiʻekiʻe o nā hana kūkulu.
Hoʻohui pū ʻia nā hoʻolālā lapaʻau i nā ʻenehana, me:
- Nānā i ka hana noʻeau (ABA)
- Nā lāʻau, inā pono
- ʻOihana lapaʻau
- Hoʻoikaika kino
- ʻAla haʻi ʻōlelo
NĀ MEA ANA ANA I NĀ MEA (ABA)
No nā keiki ʻōpio kēia polokalamu. Kōkua ia i kekahi mau hihia. Hoʻohana ʻo ABA i hoʻokahi i hoʻokahi aʻo e hoʻoikaika i nā mākau like ʻole. ʻO ka pahuhopu ke hoʻokokoke aku i ke keiki i ka hana maʻamau no ko lākou mau makahiki.
Hana pinepine ʻia kahi papahana ABA ma ka home o kahi keiki. Mālama kahi psychologist behavioral i ka papahana. Hiki ke uku nui ʻia nā papahana ABA a hoʻohana ʻole ʻia e nā ʻōnaehana kula. Pono pinepine nā mākua e loaʻa kālā a me nā limahana mai nā kumuwaiwai ʻē aʻe, i loaʻa ʻole i nā kaiāulu he nui.
KULA KULA
Kāhea ʻia kahi papahana ʻē aʻe ʻo Ka Hoʻōla a me ka Hoʻomaʻamaʻa ʻana i nā Auticapped Children (TEACCH). Hoʻohana ia i nā kiʻi kiʻi a me nā ʻike ʻike ʻē aʻe. Kōkua kēia mau keiki i ka hana a lākou iho a hoʻonohonoho a hoʻonohonoho i ko lākou mau kaiapuni.
ʻOiai hoʻāʻo ʻo TEACCH e hoʻomaikaʻi i nā mākau a me ka hiki o ke keiki e hoʻopili, ʻae nō hoʻi ia i nā pilikia e pili ana iā ASD. ʻAʻole like me nā papahana ABA, ʻaʻole manaʻo ʻo TEACCH i nā keiki e hoʻokō i ka hoʻomohala maʻamau me ka lāʻau.
NA LAAU LAPAAU
ʻAʻohe lāʻau e mālama iā ASD iho. Akā hoʻohana pinepine ʻia nā lāʻau e mālama i ka lawena a i ʻole nā pilikia ʻuhane o ka poʻe me ASD. Pākuʻi ʻia kēia mau mea:
- Hoʻowahāwahā
- Hopohopo
- Nā pilikia e nānā ai
- ʻO nā koi koʻikoʻi ʻaʻole hiki i ke keiki ke kū
- Hyperactivity
- Impulsiveness
- Huhū
- Swings hāhuli
- Nā huhū
- Pilikia hiamoe
- ʻO Pantantrums
ʻAe ʻia wale ka lāʻau risperidone e mālama i nā keiki 5 a 16 mau makahiki no ka ukiuki a me ka huhū e hiki ke hana ʻia me ASD. ʻO nā lāʻau ʻē aʻe e hoʻohana ʻia paha he mau stabilizers a me nā stimulants.
HAIPAU
ʻO kekahi mau keiki me ka ASD ke hana maikaʻi nei ma ka papaʻai gluten-ʻole a casein-ʻole paha. Aia ʻo Gluten i nā meaʻai i loaʻa ka palaoa, ka rai, a me ka palaoa. Aia ʻo Casein i ka waiū, ka tī, a me nā huahana hana waiū ʻē aʻe. ʻAʻole ʻae nā loea āpau i ka loli ʻana i ka papaʻai. A ʻaʻole hōʻike ʻia nā noiʻi āpau i nā hopena maikaʻi.
Inā ʻoe e noʻonoʻo e pili ana i kēia a i ʻole nā loliʻai ʻē aʻe, e kamaʻilio me nā mea lawelawe a me kahi dietitian i hoʻopaʻa inoa ʻia. Makemake ʻoe e hōʻoia i ka loaʻa ʻana o ka lawa o ka nui o ka kalori i kāu keiki a me nā mea momona kūpono.
HE MAU MEA HIKI AKU
E makaʻala i nā hana ākea ākea ākea no ASD i loaʻa ʻole ke kākoʻo ʻepekema, a me nā hōʻike o nā hana mana hana mana. Inā loaʻa ka ASD i kāu keiki, e kamaʻilio pū me nā mākua ʻē aʻe. E kūkākūkā pū nō hoʻi i kāu hopohopo me nā loea ASD. E hāhai i ka holomua o ka noiʻi ASD, kahi e ulu wikiwiki nei.
Hāʻawi nā hui he nui i ka ʻike hou a kōkua ma ASD.
Me ka lapaʻau kūpono, hiki ke hoʻomaikaʻi ʻia nā hōʻailona ASD he nui. ʻO ka hapanui o ka poʻe me ASD kekahi mau hōʻailona ma ko lākou ola. Akā, hiki iā lākou ke noho me ko lākou mau ʻohana a i ʻole ke kaiāulu.
Hiki ke hoʻopili ʻia ʻo ASD me nā maʻi lolo ʻē aʻe, e like me:
- Fragile X maʻi maʻi
- Kīnā ʻole o ka noʻonoʻo
- Maʻi maʻi maʻi tuberous
Ke hoʻomohala nei kekahi poʻe me ka autism.
ʻO ke koʻikoʻi o ka hana ʻana me ka autism hiki ke alakaʻi i nā pilikia kaiaulu a me ka naʻau no nā ʻohana a me nā mea mālama, a no ka mea me ka autism.
Manaʻo pinepine nā mākua aia kekahi pilikia hoʻomōhala ma mua o ka hana ʻana i kahi hōʻailona. Kāhea i kāu mea hāʻawi inā manaʻo ʻoe ʻaʻole e ulu maʻamau kāu keiki.
Autism; Maʻi Autistic; Maʻi ʻo Asperger; Ka maʻi disintegrative kamaliʻi; ʻO ka maʻi ulu ulu ākea
ʻO Bridgemohan CF. ʻO ka maʻi maʻi Autism. I: Kliegman RM, St. Geme JW, Blum NJ, Shah SS, Tasker RC, Wilson KM, eds. ʻO Puka Textbook of Pediatrics ʻo Nelson. 21st ed. Piladelapia, PA: Elsevier; 2020: chap 54.
Nā kikowaena no ka pūnaewele Disease Control a me Prevent. ʻO ka maʻi maʻi Autism, nā ʻōlelo aʻoaʻo a me nā alakaʻi. www.cdc.gov/ncbddd/autism/hcp-recommendations.html. Hoʻohou i ʻAukake 27, 2019. Loaʻa iā Mei 8, 2020.
ʻO Nass R, Sidhu R, Ross G. Autism a me nā kīnā hemahema ʻē aʻe. I: Daroff RB, Jankovic J, Mazziotta JC, Pomeroy SL, eds. ʻO Bradley's Neurology i ka hana lapaʻau. ʻEpekema 7 Piladelapia, PA: Elsevier; 2016: chap 90.
Pūnaewele Institute of Mental Health pūnaewele. ʻO ka maʻi maʻi Autism. www.nimh.nih.gov/health/topics/autism-spectrum-disorder-asd/index.shtml. Hoʻohou Malaki Malaki 2018. Loaʻa iā Mei 8, 2020.