ʻ .pala kuamoʻo spinal
Hoʻopilikia ka iwi kuamoʻo i ka iwi kuamoʻo. No ka ʻeha pololei paha i ke kaula ponoʻī a i ʻole ʻole mai ka maʻi o nā iwi kokoke, nā aʻa, a me nā kīʻaha koko.
Aia i loko o ka iwi kuamoʻo nā aʻa o ke aʻalolo. Hāpai kēia mau olonā nerve i nā leka ma waena o kou lolo a me kou kino. Hele ka iwi kuamoʻo i loko o ka iwi kuamoʻo o kou kuamoʻo i kou ʻāʻī a hoʻi i lalo i ka vertebra lumbar mua.
Hiki ke hōʻeha ʻia ka iwi kuamoʻo (SCI) e kekahi o kēia mau mea:
- Limanui
- Wailele
- ʻO nā ʻeha pū
- Nā ulia ʻenehana
- Nā ulia kaʻa kaʻa (MVA)
- Luʻu
- Nā hōʻeha haʻuki
Hiki i kahi hōʻeha liʻiliʻi ke hōʻino i ka iwi kuamoʻo. ʻO nā kūlana e like me ka rheumatoid arthritis a i ʻole ka osteoporosis hiki ke hoʻonāwaliwali i ka iwi kuamoʻo, ka mea e pale ai i ka iwi kuamoo. Hiki pū ʻia ka ʻeha inā ʻo ka canal spinal ke pale ʻana i ka iwi kuamoo i lilo i ʻololī (spinal stenosis). Kū kēia i ka wā ʻelemakule maʻamau.
Hiki ke hōʻeha pololei a hōʻino ʻia paha i ke kuamoʻo ma muli o:
- ʻO nā palapū inā nāwaliwali nā iwi, hoʻokuʻu ʻia, a haki hoʻi
- ʻO ka herniation disc (ke pahu ka pahu i ka iwi kuamoʻo)
- Nā ʻāpana o ka iwi (e like me ka haʻihaʻi o ka vertebrae, ʻo ia nā iwi o ka iwi kuamoʻo) i ka iwi kuamoʻo
- Nā ʻāpana o ka hao (e like me ka ulia pōpilikia a i ʻole pū kī)
- ʻO ka ʻaoʻao e huki ana a i ʻole kaomi ʻana a i ʻole kaomi ʻana mai ka wili ʻana o ke poʻo, ka ʻāʻī a i ʻole ke kua i ka wā o kahi ulia a i ʻole ka manipukino nui
- Kanal ʻōiwi paʻa (spinal stenosis) e ʻūʻū i ka iwi kuamoʻo
ʻO ke kahe ʻana, ka loaʻa ʻana o ka wai, a me ka ʻōhū ʻana i loko a i waho paha o ka iwi kuamoʻo (akā ma loko o ka canal spinal). Hiki i kēia ke kaomi ma ke kuamoʻo a hōʻino iā ia.
ʻO nā SCI ʻoi loa ka hopena, e like me nā ulia kaʻa kaʻa a i ʻole nā ʻeha haʻuki, ʻike ʻia i ka poʻe ʻōpio, olakino. Hoʻopilikia pinepine ʻia nā kāne 15 a 35 mau makahiki.
ʻO nā kumu pilikia me:
- Ke komo nei i nā hana kūpilikiʻi
- E holo ana i loko a i ʻole nā kaʻa wikiwiki
- E luʻu ana i ka wai pāpaʻu
Kū pinepine ka SCI hopena haʻahaʻa i ka poʻe mākua mai ka hāʻule ʻoiai e kū ana a i ʻole e noho ana. ʻO ka ʻeha ma muli o kahi nāwaliwali nāwaliwali mai ka ʻelemakule a i ʻole ka nalo ʻana o ka iwi (osteoporosis) a i ʻole stenosis ʻōiwi.
Hoʻololi nā ʻōuli, kaukaʻi ʻia i kahi o ka ʻeha. Hoʻokumu ʻo SCI i ka nāwaliwali a me ka nalo ʻana o ka manaʻo ma, a ma lalo o ka ʻeha. Pehea ka nui o nā ʻōuli e pili ana inā ua hōʻeha nui ʻia ke kaula holoʻokoʻa (piha) a ʻeha hapa wale paha (ʻaʻole piha).
ʻO kahi ʻeha ma lalo a ma lalo o ka vertebra lumbar mua ʻaʻole ia he kumu no SCI. Akā ke kumu o ka cauda equina syndrome, kahi e hōʻeha ai i nā aʻa aʻa. He nui nā ʻeha o ke kuamoʻo a me ka cauda equina maʻi ka maʻi pōpilikia a pono koke ke ʻoki.
ʻO nā ʻeha o ka iwi kuamoʻo i kēlā me kēia pae ke kumu:
- Hoʻonui i ke kani o ka mākala (spasticity)
- Ka nalowale ʻana o ka ʻōpū maʻamau a me ke kaohi o ka maʻi ʻaʻa (e komo pū paha me ka constipation, incontinence, spasms bladder)
- Pōpō
- Hoʻololi sensory
- ʻEha
- Nawaliwali, maʻi lōlō
- Ka hanu paʻakikī ʻana no ka nāwaliwali o ka ʻōpū, diaphragm, a i ʻole nā mākala intercostal (rib)
HE MAU OLELO CERVICAL (NKO)
Ke loaʻa nā ʻeha o ke kuamoʻo i ka ʻāʻī, hiki i nā ʻōuli ke hoʻopili i nā lima, nā wāwae, a me ka waena o ke kino. Nā ʻōuli:
- Hiki ke hana ma nā ʻaoʻao ʻelua a ʻelua paha o ke kino
- Hiki ke hoʻokomo i nā pilikia hanu mai ka lōlō o nā mākau hanu, inā kiʻekiʻe ka ʻeha i ka ʻāʻī
HE INJURI NO THORACIC (CHEST LEVEL)
Ke kū nei nā ʻehaʻeha ma ka pae umauma, hiki i nā ʻōuli ke hoʻopili i nā wāwae. ʻO nā ʻeha i ka ʻeha o ke kīʻaha a i ʻole ke kiʻekiʻe paha e hopena i:
- Nā pilikia pili koko (kiʻekiʻe loa a haʻahaʻa hoʻi)
- ʻO ka hou sweating maʻamau
- Ka pilikia i ka mālama ʻana i ka mahana maʻamau
LUMBAR SACRAL (LOWER BACK) INJURIES
Ke kū nā ʻeha o ke kuamoʻo i ka pae hope haʻahaʻa, hiki i nā ʻōuli ke hoʻopili i hoʻokahi a i ʻole ʻelua mau wāwae. Hiki ke hoʻopili ʻia nā mākala e kaohi ana i nā ʻōpū a me nā ʻōpū. Hiki i nā ʻeha Spine ke hōʻino i ka iwi kuamoʻo inā aia lākou ma ka ʻāpana kiʻekiʻe o ka iwi kuamoo a i ʻole nā aʻa lumbar a me nā ʻāʻī kapu (cauda equina) inā lākou ma ka ʻaoʻao lumbar lalo.
ʻO SCI kahi pilikia olakino e pono ai i ka lāʻau lapaʻau koke.
E hana ka mea mālama ola i kahi hoʻokolohua kino, e like me ka lolo a me ka ʻōnaehana ʻōnaehana (neurological) hōʻike. E kōkua kēia i ka hoʻomaopopo ʻana i kahi kikoʻī o ka ʻeha, inā ʻaʻole i ʻike ʻia.
Kūleʻa a nalowale paha kekahi o nā reflexes. Ke iho i lalo ka momona, hiki i kahi reflexes ke ala mālie.
ʻO nā hoʻokolohua i kauoha ʻia e komo pū:
- CT scan a i ʻole MRI o ka ʻiwi
- Myelogram (kahi x-ray o ka iwi kuamoʻo ma hope o ke kuʻi ʻana i ke kala)
- Spine x-kukuna
- Uila (EMG)
- Nā haʻawina conduction nerve
- Nā hoʻāʻo hana pulmonary
- Nā hoʻāʻo hana Bladder
Pono e mālama koke ʻia kahi SCI i ka nui o nā hanana. Hiki i ka manawa ma waena o ka ʻeha a me ka lāʻau ke hoʻololi i ka hopena.
Hoʻohana ʻia nā lāʻau i kapa ʻia ʻo corticosteroids i kekahi mau hola ma hope o SCI e hoʻoliʻiliʻi i ka pehu i hiki ke hōʻino i ka iwi kuamoʻo.
Inā hiki ke hoʻomaha a hōʻemi ʻia ke kaomi o ka iwi kuamoʻo ma mua o ka luku ʻia ʻana o nā ʻāʻī o ke kuamoʻo, hiki ke hoʻomaikaʻi i ka palu.
Pono paha ke ʻoki kino e:
- Hoʻonohonoho hou i nā iwi kuamoo (vertebrae)
- Wehe i ka wai, ke koko, a i ʻole nā ʻaʻa e kaomi i ke kuamoʻo (decompression laminectomy)
- Wehe i nā ʻāpana iwi, nā ʻāpana disk, a me nā mea haole
- Hoʻopili i nā iwi iwi kuamoo a i ʻole hoʻokau i nā pale kuʻi
Pono paha ka hoʻomaha moe e ʻae i nā iwi o ka iwi kuamoʻo e hoʻōla.
Hōʻike ʻia paha ka lāʻau spinal. Hiki i kēia ke kōkua i ka pale ʻana o ka iwi kuamoʻo. Mālama ʻia paha ka iwi poʻo me ka ʻūlū. ʻO kēia nā mea hao hao i kau ʻia i ka iwi poʻo a pili i nā kaupaona a i ʻole i ka lole ma ke kino (halo vest). Pono ʻoe e ʻaʻa i nā pale kuʻiwi a i ke kola cervix no nā mahina he nui.
E haʻi aku ke kime mālama ola iā ʻoe i ka mea e hana ai no ka spasms muscle a me ka ʻōpū a me ka maʻi maʻi bladder. E aʻo aku lākou iā ʻoe pehea e mālama ai i kou ʻili a pale iā ia mai nā ʻeha kaomi.
E pono ana paha ʻoe i ka lāʻau hoʻoikaika kino, ka hoʻomaʻamaʻa hana, a me nā papahana hoʻoponopono ʻē aʻe ma hope o ka hōʻeha ʻana o ka ʻeha. E kōkua ka hoʻoponopono hou ʻana iā ʻoe e kūpale i ke kīnā ʻole mai kāu SCI.
Pono paha ʻoe i ka lahilahi o ke koko e pale aku i nā kahe koko i kou mau wāwae a i ʻole lāʻau e pale ai i nā maʻi e like me nā maʻi maʻi urinary.
E ʻimi i nā hui no ka ʻike hou aku ma SCI. Hiki iā lākou ke hāʻawi i ke kākoʻo ke ola hou ʻoe.
Aia ke ʻano o ke kanaka ma muli o ka pae o ka ʻeha. ʻO nā ʻeha ma ka ʻaoʻao kiʻekiʻe (cervical) alakai i ke kīnā ʻoi aku ka nui ma mua o nā ʻeha ma ka ʻaoʻao lalo (thoracic a i ʻole lumbar).
ʻO ka palapū a me ka nalo ʻana o ka manaʻo o ka ʻāpana o ke kino ka mea maʻamau. Hoʻopili kēia i ka paralysis a i ʻole ka helu ʻana, a me ka nalo ʻana o ka neʻe a me ka manaʻo. Hiki ke make, keu hoʻi inā he paralysis o nā mākau hanu.
ʻO ke kanaka e hoʻōla hou i kahi neʻe a i ʻole manaʻo i loko o 1 mau pule he manawa kūpono ia e hoʻi hou ai i nā hana hou, ʻoiai he 6 mau mahina a ʻoi paha kēia. ʻO nā poho i koe ma hope o 6 mau mahina e hoʻomau mau paha.
Mālama pinepine ka mālama ʻōpū i 1 mau hola a ʻoi paha i kēlā me kēia lā. Pono ka hapa nui o ka poʻe me SCI e hana maʻamau i ka catheterization bladder.
Pono e hoʻoponopono hou ʻia ka home o ke kanaka.
ʻO ka hapa nui o ka poʻe me SCI i kahi noho huila a i ʻole pono i nā mea kōkua e hele a puni.
Ke hoʻomau nei ka noiʻi ʻana i ke kahua o ka ʻeha o ke kuamoʻo, a ke hōʻike ʻia nei nā mea i ʻike ʻia.
ʻO nā mea aʻe i hiki ke pilikia o SCI:
- Hoʻololi ke kaomi koko i hiki ke koʻikoʻi (autonomic hyperreflexia)
- Hoʻonui i ka makaʻu no ka hōʻeha i nā wahi numb o ke kino
- Hoʻonui i ka makaʻu no nā maʻi maʻi urinary
- Maʻi maʻi ʻōuli lōʻihi
- Ka pohō o ka ʻai a me ka naʻau
- Loaʻa o ka hana moekolohe
- Lōlō o nā mākau hanu a me nā lālā (paraplegia, quadriplegia)
- Nā pilikia ma muli o ka hiki ʻole ke neʻe, e like me ka thrombosis hohonu o ke aʻa, nā maʻi puʻupuʻu, ka haki ʻana o ka ʻili (ʻeha kaomi), a me nā ʻāʻī paʻa.
- Pāhaʻi
- Kaumaha
Pono nā poʻe e noho ana i ka home me SCI e hana i kēia mau mea e pale i nā pilikia.
- E mālama i ka pulmonary (pulmonary) i kēlā me kēia lā (inā pono lākou).
- E hāhai i nā ʻōkuhi āpau no ka mālama ʻana i ka maʻi ʻaʻai e hōʻalo ai i nā maʻi a me nā pōʻino o nā puʻupaʻa.
- E hāhai i nā ʻōkuhi āpau no ka mālama ʻana i ka ʻeha e hōʻalo i nā maʻi puʻupuʻu.
- E mālama i nā pale ʻana i kēia lā.
- Mālama i nā kipa olakino maʻamau me kā lākou kauka.
Kāhea i kāu mea hāʻawi inā loaʻa iā ʻoe ka ʻeha o ke kua a ʻāʻī paha. Kāhea iā 911 a i ʻole ka helu kūloko kūloko inā ʻoe e nalo i ka neʻe a i ʻole ke aloha. He pilikia olakino kēia.
Hoʻomaka ka mālama ʻana iā SCI ma kahi o kahi ulia. Hoʻokomo nā paramedics i hoʻomaʻamaʻa i ka iwi ʻehaʻeha e pale aku ai i ka hōʻino ʻana o nā ʻōnaehana.
ʻAʻole pono e neʻe ʻia kekahi mea i loaʻa iā SCI ke ʻole lākou e makaʻu koke.
Hiki ke kōkua i nā ana aʻe e pale aku ai iā SCI:
- Hiki i nā hana palekana kūpono i ka wā o ka hana a ke pāʻani ke pale i nā ʻeha o ke kuamoʻo. E hoʻohana i nā pono hana pale no kekahi hana i hiki ai kahi ʻeha.
- ʻO ka luʻu ʻana i loko o ka wai pāpaʻu ke kumu nui o ka ʻehaʻeha o ka iwi kuamoʻo. E hōʻoia i ka hohonu o ka wai ma mua o ka luʻu ʻana, a nānā i nā pōhaku a i ʻole nā mea hiki ʻē aʻe i ke ala.
- Hiki i ka pâʻani pôpeku a me ka paheʻe ke hoʻopili pinepine i nā hahau ʻoi loa a i ʻole ke wili ʻana o ke kua a me ka ʻāʻī, kahi e hiki ai i SCI. Ma mua o ka heʻe ʻana, ka heʻe ʻana a i ʻole ka papa hau ʻana i lalo o kahi puʻu, e nānā i ka wahi no nā ālaina. E hoʻohana i nā ʻenehana kūpono a me nā pono hana ke pāʻani i ka pāʻani a i ʻole nā haʻuki pili ʻē aʻe.
- ʻO ka hoʻokele pale ʻana a me ke kāʻei ʻana i kahi kāʻei noho e hoʻoliʻiliʻi i ka makaʻu o ka ʻeha koʻikoʻi inā loaʻa kahi ulia kaʻa.
- E hoʻouka a hoʻohana i nā lāʻau kī i loko o ka lua, a me nā lima e pili ana i nā ʻanuʻu e pale ai i ka hāʻule.
- Pono paha ka poʻe i loaʻa ʻole ke kaulike maikaʻi ʻole e hoʻohana i ka mea hele wāwae a i ʻole ke kō.
- E nānā pono ʻia nā palena palena o ke alaloa. Mai inu a hoʻokele.
ʻEha iwi kuamoʻo; Kaohi ʻana o ka iwi kuamoʻo; SCI; ʻMiʻi kaula
- Kāohi ʻana i nā ulia puʻe
- Vertebrae
- Cauda equina
- Vertebra a me nā aʻa iwi kuamoʻo
ʻO Levi AD. ʻEha ʻiwi. I: ʻO Vincent J-L, ʻo Abraham E, Moore FA, Kochanek PM, Fink MP, eds. Puke aʻo o ka mālama koʻikoʻi. ʻEpekema 7 Piladelapia, PA: Elsevier; 2017: chap 57.
National Institute of Neurological Disorder a me ka pūnaewele Stroke. ʻO ka ʻeha o ke kuamoʻo: manaʻolana ma o ka noiʻi. www.ninds.nih.gov/Disorders/Patient-Caregiver-Education/Hope-Through-Research/Spinal-Cord-Injury-Hope-Through-Research#3233. Hoʻohou i Pepeluali 8, 2017. Loaʻa iā Mei 28, 2018.
Sherman AL, Dalal KL. Hoʻonohonoho hōʻeha ʻino i ka iwi kuamoʻo. I: Garfin SR, Eismont FJ, Bell GR, Fischgrund JS, Bono CM, eds. ʻO Rothman-Simeone lāua ʻo Herkowitz's The Spine. ʻEpekema 7 Piladelapia, PA: Elsevier; 2018: chap 82.
Wang S, Singh JM, Fehlings MG. Ka hoʻoponopono olakino o ka ʻeha o ke kuamoʻo. I: Winn HR, hoʻoponopono. ʻO Youmans a me Winn Neurological Surgery. ʻEpekema 7 Piladelapia, PA: Elsevier; 2017: chap 303.