Jaundice a me ka waiū hānai

ʻO ka Jaundice kahi ʻano e lilo i ka ʻili a me nā keʻokeʻo o nā maka e ʻā melemele. ʻElua mau pilikia maʻamau i hiki i nā pēpē hou ke loaʻa ka waiū umauma.

• Inā ʻike ʻia ka jaundice ma hope o ka pule mua o ke ola i loko o kahi pēpē i hānai ʻia i ke olakino ʻē aʻe, hiki ke kapa ʻia ke ʻano he "jaundice waiū umauma."
• I kekahi manawa, kū ka jaundice ke lawa ʻole ka pēpē o kāu pēpē, ma kahi o ka waiū umauma ponoʻī. Kapa ʻia kēia he jaundice hānai hānai.

ʻO Bilirubin kahi pigment melemele e hana ʻia e like me ke kino i ke kino i nā ʻulaʻula koko ʻulaʻula. Kōkua ke ake i ka haki ʻana i ka bilirubin i hiki ke hemo ʻia mai ke kino i ka pahu.

Hiki ke maʻamau no nā pēpē hānau hou e melemele iki ma waena o nā lā 1 a me 5 o ke ola. Piʻi pinepine ke kala a puni ka lā 3 a i ʻole 4.

ʻIke ʻia ka jaundice waiū umauma ma hope o ka pule mua o ke ola. Hoʻokumu ʻia paha e:

• Nā mea i ka waiū o ka makuahine e kōkua i ka pēpē e omo i ka bilirubin mai ka ʻōpū
• Nā kumu e mālama i kekahi mau protein i ke ake o ka pēpē mai ka wāwahi ʻana i ka bilirubin

I kekahi manawa, loaʻa ka jaundice ke lawa ʻole ka pēpē o kāu pēpē, ma kahi o ka waiū umauma ponoʻī. ʻOkoʻa kēia ʻano jaundice no ka mea hoʻomaka ia i nā lā mua o ke ola. Kapa ʻia ʻo ia ʻo "jaundice hoʻokō ʻole i ka hānai ʻana," "jaundice hānai ʻole i ka umauma," a i ʻole "jaundice pōloli."

• ʻO nā pēpē i hānau mua ʻia (ma mua o 37 a 38 mau pule) ʻaʻole hiki ke hānai maikaʻi.
• Hiki ke hana ʻole ʻole ka hānai hānai hānai a i ʻole jaundice hānai ʻole i ka umauma ke hoʻonohonoho ʻia nā hānai e ka uaki (e like me, i kēlā me kēia 3 mau hola no 10 mau minuke) a i ka wā e hāʻawi ʻia ai nā pēpē e hōʻike i ka wī o ka wī.

Hiki paha i ka jaundice waiū umauma ke holo i loko o nā ʻohana. Kū pinepine ia e like me ka pinepine i nā kāne a me nā wahine a pili i ka hapakolu o nā keiki hānau hou e loaʻa wale i ka waiū o ko lākou makuahine.

ʻO ka ʻili o kāu keiki, a me nā keʻokeʻo o nā maka (sclerae), e melemele ke nānā.

ʻO nā hoʻokolohua Laboratory i hana ʻia e komo pū me:

• Papa Bilirubin (huina a pololei)
• ʻO ka hamo koko e nānā i nā kinona a me nā nui o ke koko
• ʻAno koko
• Helu piha koko
• Helu Reticulocyte (helu o nā keena ʻulaʻula ʻulaʻula ʻole)

I kekahi mau hihia, hiki ke hana i kahi hoʻāʻo koko e nānā no ka glucose-6-phosphate dehydrogenase (G6PD). ʻO G6PD kahi protein e kōkua pono i nā hunaola ʻulaʻula e hana pono.

Hana ʻia kēia mau hoʻāʻo e ʻike pono ʻaʻohe kumu ʻē aʻe, ʻoi aku ka weliweli o ka jaundice.

ʻO kekahi hōʻike ʻē aʻe i manaʻo ʻia ʻo ia ka hoʻōki ʻana i ka hānai ʻana i ka waiū a hāʻawi i ka haʻilula no 12 a 24 mau hola. Hana ʻia kēia e ʻike inā iho i lalo ka pae bilirubin. ʻAʻole pono kēia hōʻike i nā manawa āpau.

E pili ka mālama ʻana i:

• ʻO ka pae bilirubin o kāu pēpē, e piʻi kūlohelohe i ka pule mua o ke ola
• Pehea ka wikiwiki o ka piʻi ʻana o ka pae bilirubin
• Inā paha i hānau mua kāu pēpē
• Pehea kāu pēpē e hānai ai
• Ehia mau makahiki o kāu pēpē i kēia manawa

ʻO ka pinepine, maʻamau ka pae bilirubin no ka makahiki o ka pēpē. ʻOi aku ka kiʻekiʻe o nā pae hānau ma mua o nā keiki a me nā mākua. I kēia hihia, ʻaʻohe pono e pono ai, kahi ʻē aʻe ma mua o ka ukali hope ʻana.

Hiki iā ʻoe ke pale aku i ke ʻano o ka jaundice i hoʻokumu ʻia e ka hānai waiū liʻiliʻi ʻana e ka hōʻoia ʻana i ka lawa ʻana o ka waiū o kāu pēpē.

• E hānai ma kahi o 10 a 12 mau manawa i kēlā me kēia lā, e hoʻomaka ana i ka lā mua. E hānai i nā wā a pau e makaʻala ai ka pēpē, e omo ana i nā lima, a e ʻā ana i nā lehelehe. ʻO kēia kahi e hōʻike ai nā pēpē iā ʻoe ua pōloli lākou.
• Inā ʻoe e kali a hiki i ka uē ʻana o kāu pēpē, ʻaʻole hele pū ka hānai ʻana.
• Hāʻawi i nā pēpē i ka manawa palena ʻole ma kēlā me kēia umauma, inā lākou e omo ana a e ale mau ana. E hoʻomaha nā pēpē piha, wehe i nā lima o lākou, a hele a hiamoe.

Inā ʻaʻole maikaʻi ka hānai ʻana i ka waiū, e loaʻa i ke kōkua mai kahi kākā'ōlelo lactation a i ʻole ke kauka i ka wā hiki. ʻO nā pēpē i hānau ma mua o 37 a 38 mau pule e pono pinepine i ke kōkua hou. Pono pinepine ko lākou mau makuahine e hōʻike a pauma paha i mea e lawa ai ka waiū ʻoiai lākou e aʻo nei e hānai.

ʻO ka hānai a i ʻole ka pauma pinepine ʻana (a hiki i 12 mau manawa i ka lā) e hoʻonui i ka nui o ka waiū i loaʻa i ka pēpē. Hiki iā lākou ke hoʻohaʻahaʻa i ka pae bilirubin.

E noi i kāu kauka ma mua o ka hoʻoholo ʻana e hāʻawi i kāu kumumanaʻo hānau hou.

• ʻOi aku ka maikaʻi o ka mālama ʻana i ka umauma. Pono nā pēpē i ka waiū o ko lākou makuahine. ʻOiai ʻo ka pēpē piha i ka haʻilula hiki ke ʻoi aku ka koi, ʻo ka hanai ʻana i ka hana ʻana i kumu e hōʻemi ai i ka waiū
• Inā haʻahaʻa ka waiū o ka waiū no ka mea ua haʻahaʻa ka makemake o ka pēpē (ʻo kahi laʻana, inā hānau mua ʻia ka pēpē), pono paha ʻoe e hoʻohana i ka haʻilula no kahi manawa pōkole. Pono ʻoe e hoʻohana i kahi pauma e kōkua i ka hana ʻana i ka waiū hou a hiki i ka pēpē ke hiki ke hānai.
• ʻO ka hoʻolilo ʻana i ka ʻili i "ʻili i ka ʻili" hiki ke kōkua i nā pēpē e hānai maikaʻi a kōkua i nā makuahine e hana hou i ka waiū.

I kekahi mau hihia, inā ʻaʻole hiki i nā pēpē ke hānai maikaʻi, hāʻawi ʻia nā wai ma o kahi aa e kōkua i ka hoʻonui ʻana i kā lākou wai a me nā pae bilirubin haʻahaʻa.

I mea e kōkua ai e wāwahi i ka bilirubin inā kiʻekiʻe loa ia, e hoʻokau ʻia paha kāu pēpē ma lalo o nā kukui polū kūikawā (phototherapy). Hiki paha iā ʻoe ke hana i ka phototherapy ma ka home.

Pono e ola pono ka pēpē me ka nānā pono ʻana a me ka mālama pono ʻana. E hala ka jaundice e 12 mau pule o ke ola.

I ka jaundice waiū umauma ʻoiaʻiʻo, ʻaʻohe pilikia i ka hapanui o nā hihia. Eia nō naʻe, ʻo nā pēpē me nā pae bilirubin kiʻekiʻe loa i loaʻa ʻole ka mālama lapaʻau kūpono hiki ke loaʻa nā hopena koʻikoʻi.

Kāhea koke aku i kāu kahu mālama inā ʻoe e hānai ana i ka waiū a lilo ka ʻili a me nā maka o kāu pēpē i melemele (jaundice).

ʻAʻole hiki ke pale ʻia ka jaundice waiū umauma, a ʻaʻole ia he mea hōʻino. Akā ke melemele ke kala o kahi pēpē, pono ʻoe e nānā koke i ka pae bilirubin o ka pēpē. Inā kiʻekiʻe ke kiʻekiʻe o ka bilirubin, he mea nui e ʻike pono ʻaʻohe pilikia olakino ʻē aʻe.

Hyperbilirubinemia - umauma waiū; Jaundice waiū waiū; Breundfeeding hoʻokō ʻole jaundice

• Jaundice hānau hou - hoʻokuʻu

• Kukui Bili
• Pēpē Jaundiced
• ʻO ka jaundice pēpē

Furman L, Schanler RJ. Hānai umauma. I: Gleason CA, Juul SE, eds. Nā maʻi o Avery o ke keiki hānau. 10 o ka lā. Piladelapia, PA: Elsevier; 2018: chap 67.

Holmes AV, McLeod AY, Bunik M. ABM Pūnaewele Haʻawina # 5: ka mālama hānai umauma peripartum no ka makuahine olakino a me ke pēpē i ka manawa, hoʻoponopono hou 2013. Med Breastfeed Med. 2013; 8 (6): 469-473. PMID: 24320091 www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24320091.

Lawrence RA, Lawrence RM. ʻO nā keiki hānai hānai me nā pilikia. I: Lawrence RA, Lawrence RM, eds. Hānai hānai: Kahi Alakaʻi no ka ʻOihana Lapaʻau. 8th ed. Piladelapia, PA: Elsevier; 2016: chap 14.

ʻO Newton ER. Lactation a me ka waiū hānai. I: Gabbe SG, Niebyl JR, Simpson JL, et al, eds. Nā Obstetrics: Nā Pregnancies Maʻamau a me nā pilikia. ʻEpekema 7 Piladelapia, PA: Elsevier; 2017: chap 24.