He aha nā ʻano lawelawe ponoʻī a he aha kekahi laʻana o ia?
Anter
- He aha kēīa?
- Wahi noho mana
- Nā laʻana o ka hoʻokau ponoʻī
- Nā hoʻokolohua e pili ana i ka hoʻokau ponoʻī
- Nā kumu hoʻoikaika no ka hoʻokalakupua
- Hoʻonui hoʻonui
- Hōʻike hōʻike ponoʻī
- Nā kumu ʻē aʻe e hoʻoholo ai i ka līlī ponoʻī
- Kāne vs. wahine
- Kahiko vs. ʻōpio
- Moʻomeheu
- Pehea e hoʻāʻo ʻia ai ka hoʻokau ponoʻī?
- He aha nā mea maikaʻi ʻole o ka liko pilikino?
- ʻO ka lawe lawe ʻana
He aha kēīa?
Kamaʻāina paha ʻoe me ka mālama pilikino iā ʻoe iho, ʻoiai inā ʻaʻole ʻoe e ʻike ma ka inoa.
ʻO ka mālama pilikino ponoʻī ka maʻa maʻamau o ke kanaka e lawe ana i ka hōʻaiʻē no nā hanana maikaʻi a i ʻole nā hopena, akā e hoʻopiʻi nei i nā kumu o waho no nā hanana maikaʻi ʻole. Hiki ke hoʻopili ʻia kēia e ka makahiki, ka moʻomeheu, ka maʻi lapaʻau, a me nā mea hou aʻe. Kū pinepine ia i nā lehulehu āpau.
Wahi noho mana
ʻO ke kumumanaʻo o ka locus of control (LOC) e pili ana i ka ʻōnaehana hilinaʻi o ke kanaka e pili ana i nā kumu o nā hanana, a me nā mea e pili pū ana. Aia ʻelua mahele o ka LOC: kūloko a me waho.
Inā loaʻa kahi LOC kūloko o kekahi kanaka, e hāʻawi lākou i kā lākou kūleʻa i kā lākou hana nui, hoʻoikaika, a me ka hoʻomau. Inā loaʻa iā lākou kahi LOC kūwaho, e hōʻoia lākou i kahi kūleʻa i kahi laki a i ʻole kekahi mea ma waho o lākou iho.
ʻO nā kānaka me kahi LOC kūloko e hōʻike paha i kahi līkī ponoʻī, keu hoʻi e pili ana i nā mea i loaʻa.
Nā laʻana o ka hoʻokau ponoʻī
Hana ʻia ka mālama pilikino iā ʻoe iho i nā ʻano hanana like ʻole, ma waena o nā kāne, nā makahiki, nā moʻomeheu, a me nā mea hou aʻe. O kahi laʻana:
- Loaʻa i kahi haumāna kahi papa maikaʻi ma kahi hōʻike a haʻi iā ia iho ua aʻo ikaika ʻo ia a maikaʻi paha i ka mea. Loaʻa iā ia kahi papa maikaʻi ma kahi hōʻike ʻē aʻe a ʻōlelo mai ʻaʻole makemake ke kumu iā ia a i ʻole kūpono ʻole ka hōʻike.
- Lanakila nā mea pāʻani i kahi pāʻani a hoʻohanohano i kā lākou lanakila i ka hana ikaika a me ka hoʻomaʻamaʻa. Ke lilo lākou i ka pule aʻe, hoʻopiʻi lākou i ka lilo ma nā kelepona maikaʻi ʻole a nā luna kānāwai.
- Manaʻo kahi mea noi hana ua hoʻolimalima ʻia ʻo ia ma muli o kāna mau mea i kūleʻa ai, kūpono, a me nā nīnauele maikaʻi. No kahi wehe mua ʻaʻole i loaʻa iā ia kahi makana, ua ʻōlelo ʻo ia ʻaʻole makemake ka mea nīnauele iā ia.
ʻO kekahi me ke kaumaha a me ka manaʻo hoʻohaʻahaʻa iho e hoʻokahuli paha i ka līlī ponoʻī: Hāʻawi lākou i nā hanana maikaʻi ʻole i kekahi mea a lākou i hana ai, a me nā hanana maikaʻi i ka laki a i kekahi mea a kekahi mea ʻē aʻe i hana ai.
Nā hoʻokolohua e pili ana i ka hoʻokau ponoʻī
Ua hana ʻia nā ʻano hoʻokolohua like ʻole e hoʻopaʻa i ka mālama pilikino iā ʻoe iho. I hoʻokahi noi ma 2011, ua hoʻopiha nā haumāna laepua i kahi hoʻokolohua pūnaewele, ʻike i kahi hoʻokomo i ka naʻau, loaʻa i nā manaʻo hoʻāʻo, a laila pono e hāʻawi i kahi mana e pili ana i kā lākou hana. Ua ʻike ka mea noiʻi ua hoʻohuli kekahi mau manaʻo i ka hoʻokau ponoʻī.
ʻO kekahi hoʻokolohua kahiko mai ka makahiki 2003 i mākaʻikaʻi i ke kumu neural o ka hana pilikino ponoʻī e hoʻohana ana i nā noiʻi kiʻi, kikoʻī i kahi fMRI. Ua ʻike ʻia ka dorsal striatum - ua ʻike pū kekahi e hana i nā hana kaʻa e kaʻanalike i nā ʻano noʻonoʻo - kaohi i ka luhi pilikino iā ʻoe iho.
Nā kumu hoʻoikaika no ka hoʻokalakupua
Manaʻo ʻia he ʻelua kumu hoʻoikaika no ka hoʻohana ʻana i ka līkī ponoʻī: ka hoʻomaikaʻi ʻana iā ʻoe iho a me ka hōʻike ponoʻī.
Hoʻonui hoʻonui
Pili ka manaʻo o ka hoʻonui ʻana i ka pono e hoʻomau i ka pono o kekahi. Inā hoʻohana kekahi i ka luhi pilikino iā ia iho, e hāʻawi ana i nā mea maikaʻi iā lākou iho a me nā mea maikaʻi ʻole i nā pūʻali kūwaho e kōkua iā lākou e mālama i kahi ʻano pilikino a me ka waiwai ponoʻī.
ʻO kahi laʻana, e ʻōlelo ʻoe ke pāʻani nei i ka kinipōpō a hele aku i waho. Inā ʻoe e manaʻoʻiʻo ʻole i kapa ʻia ka hoʻopiʻi ʻana he kūlike ke loaʻa maoli iā ʻoe nā pitch maikaʻi ʻole, hiki iā ʻoe ke mālama i ka manaʻo he hitter maikaʻi ʻoe.
Hōʻike hōʻike ponoʻī
ʻO ka hōʻike ponoʻī ka mea e like me ke ʻano o ia iho - ʻo ia iho i hōʻike ʻia i kekahi poʻe ʻē aʻe. ʻO ka makemake e hōʻike i kahi ala kikoʻī i nā poʻe ʻē aʻe. I kēia ala, kōkua ka mālama pilikino iā mākou iho e mālama i ke kiʻi a mākou e hōʻike aku ai i nā poʻe ʻē aʻe.
ʻO kahi laʻana, inā makemake ʻoe e hōʻike me he mea lā he ʻano maʻamau kāu maʻa, hiki iā ʻoe ke hoʻokau i kahi helu hōʻaiʻē maikaʻi ʻole i nā nīnau kākau maikaʻi ʻole ʻia ma mua o kou hiki ʻole ke hoʻomākaukau pono.
"Ua hiamoe au i ka pō holoʻokoʻa e aʻo," e ʻōlelo paha ʻoe, "akā ʻaʻole pili nā nīnau i nā mea i hāʻawi ʻia iā mākou." E hoʻomaopopo he kūlike ʻole ka hōʻike ponoʻī me ka wahaheʻe. Ua noho pū paha ʻoe i ka pō a pau e aʻo ana, akā ʻo ka manaʻo hiki iā ʻoe ke hoʻopaʻa i ka aʻo ʻana ʻole i ka noʻonoʻo ʻole.
Nā kumu ʻē aʻe e hoʻoholo ai i ka līlī ponoʻī
Kāne vs. wahine
Ua ʻike ʻia kahi hōʻike manaʻo meta 2004 ʻoiai he nui nā noiʻi e nānā ana i nā ʻokoʻa kāne a ke kāne nona iho, he paʻakikī kēia e hoʻohenehene.
ʻAʻole kēia wale no ka mea ua loaʻa nā hopena huikau me nā ʻokoʻa wahine i nā ʻano. ʻO ia pū kekahi no ka mea ua ʻike nā kānaka noiʻi i kēia mau noiʻi i ka mālama pilikino ponoʻī i ka makahiki o kēlā me kēia kanaka a inā paha lākou e nānā nei i ka hāʻawi ʻana i nā kūleʻa a i ʻole nā kūleʻa.
Kahiko vs. ʻōpio
Hiki ke loli ke mālama pilikino iā ʻoe iho ma kahi o ka manawa. E emi pinepine paha ia i nā mākua makua. Loaʻa paha kēia ma muli o ka ʻike a i ʻole nā ʻano manaʻo.
Hiki paha i nā mākua ke hoʻoliʻiliʻi i ka hoʻomeamea positivity (ke ʻano o ka hoʻokolokolo i nā ʻano maikaʻi ʻoi aku ka pololei).
Moʻomeheu
Mālama ka moʻomeheu Komohana i ka makana individualism koʻikoʻi, no laila hiki ke maʻalahi ka lawelawe pilikino pilikino iā ia iho. I nā moʻomeheu hōʻiliʻili nui aʻe, ʻike ʻia nā kūleʻa a me nā kūleʻa e like me ke ʻano o ke kaiāulu. ʻIke ka poʻe i kēia mau kaiaulu i ka hilinaʻi ʻana o kēlā me kēia hana me ka mea nui aʻe.
Pehea e hoʻāʻo ʻia ai ka hoʻokau ponoʻī?
Nui a hewahewa nā ala e hōʻoia ai no ka mālama pilikino iā ʻoe iho:
- hoʻokolohua hoʻokolohua
- kiʻi neural
- hōʻike pono ponoʻī retrospective
Hiki i nā hoʻokolohua i hana ʻia i loko o kahi keʻena hoʻokolohua e nā mea noiʻi ke hāʻawi i kekahi ʻike i nā ala e hōʻemi ai i ka luhi pilikino ponoʻī, a me nā hanana situational o ia. Hāʻawi ke kiʻi neural i nā mea noiʻi me nā kiʻi lolo e ʻike i nā ʻāpana o ka lolo e pili ana i ka hoʻoholo ʻana a me nā ʻano. Kōkua ka hōʻike pilikino iā ʻoe iho e hāʻawi i nā hopena ma muli o ka hana i hala.
He aha nā mea maikaʻi ʻole o ka liko pilikino?
ʻO ka mālama pilikino ponoʻī kaʻu lawelawe e hoʻokūpaʻa i ka hilinaʻi o kekahi iā ʻoe iho, akā ʻaʻole ia he mea maikaʻi ma ke ao holoʻokoʻa. Hāʻawi mau i nā hopena maikaʻi ʻole i nā kumu kūwaho a lawe wale i ka hōʻaiʻē no nā hanana maikaʻi hiki ke pili i ka narcissism, i hoʻopili ʻia i nā hopena maikaʻi ʻole ma nā wahi hana a me nā pilina kanaka.
I ka lumi papa, inā pili mau nā haumāna a me nā kumu i nā hanana maikaʻi ʻole i kekahi i kekahi, hiki i kēia ke alakaʻi i nā hakakā a me nā pilina maikaʻi ʻole.
ʻO ka lawe lawe ʻana
He mea maʻamau ka lawelawe pilikino pilikino a lawelawe i kahi kumu. Eia nō naʻe, inā nānā pinepine ʻole kekahi kanaka i kāna kuleana i nā hanana maikaʻi ʻole, hiki i kēia ke hōʻino i nā kaʻina aʻo a me nā pilina. No laila he mea ia e makaʻala ai.
Hiki ke loli ke bias ponoʻī ma waena o nā hui kanaka, a ʻoi aku ka nui o ka manawa o ke kanaka.