He aha nā poʻe ʻeleʻele e ʻike e pili ana i ka mālama lā

Anter
- Hiki iaʻu ke ʻā i ka lā?
- ʻO ka pālākiō Fitzpatrick
- He aha ke ʻano o ka lā wela ma ka ʻili ʻeleʻele?
- Hiki paha ke loaʻa iaʻu ka maʻi ʻaʻai ʻili?
- ʻAʻole wale ka pili ʻana o ka lā
- Aia kekahi mau ʻōuli ʻaila ʻili mua aʻu e nānā ai?
- Pehea e hiki ai iaʻu ke pale aku iaʻu iho mai ka puka ʻana o ka lā?
- Pili i ka sunscreen
- Hoʻomanaʻo e noi hou
- Noho i ka malu i nā manawa kiʻekiʻe
- E hōʻoia iā ʻoe i nā pono kūpono
- Ke laina lalo
ʻO kekahi o nā kaʻao nui o ka lā, ʻaʻole pono i nā ʻili ʻeleʻele e pale i ka lā.
He ʻoiaʻiʻo ʻaʻole e ʻike ka poʻe ʻili ʻeleʻele i ka wela ʻana o ka lā, akā aia nō ka pōpilikia ma laila. Hoʻohui, hoʻonui ka wā lōʻihi i ka makaʻu o ka maʻi ʻaʻai, me ka nānā ʻole i ka leo o ka ʻili.
Eia nā mea āpau āu e ʻike ai e pili ana i nā hopena o ka lā ma ka ʻili ʻeleʻele.
Hiki iaʻu ke ʻā i ka lā?
ʻAʻole hiki i ka poʻe me ka ʻili ʻeleʻele ke ʻike i ka lā wela mahalo i kahi mea liʻiliʻi i kapa ʻia ʻo melanin. He pigment ʻili ia i hua ʻia e nā ʻili ʻili i kapa ʻia he melanocytes. ʻO kāna pahuhopu ka pale ʻana i nā hopena weliweli o nā kukuna ultraviolet (UV).
ʻOi aku ka melanin o nā ʻeleʻele ʻeleʻele ma mua o nā māmā, ʻo ia hoʻi ʻoi aku ka pale o ka lā. Akā ʻaʻole pale ʻia ka melanin i nā kukuna UV āpau, no laila aia kekahi mau pilikia.
Kahi mau kikowaena no ka mālama ʻana i ka maʻi a me ka pale ʻana (CDC) i ʻike ʻia ka poʻe ʻeleʻele ka liʻiliʻi o ka lā i ka lā. ʻO ka poʻe keʻokeʻo, ma ka ʻaoʻao ʻē aʻe, loaʻa nā helu kiʻekiʻe loa o ka lā sunburn.
Eia kahi nānā i ka pākēneka o ka poʻe mai nā ʻaoʻao like ʻole i ʻike ma ka liʻiliʻi i hoʻokahi lā i ka makahiki i hala, e like me ka:
- aneane 66 pākēneka o nā wahine keʻokeʻo a ʻoi aku ma kahi o 65 pākēneka o nā kāne keʻokeʻo
- ma kahi o 38 pākēneka o nā wahine Hepanika a me 32 pākēneka o nā kāne Hepanika
- ma kahi o 13 pākēneka o nā wahine ʻeleʻele a me 9 pākēneka o nā kāne
Akā aia kekahi tona o ka hoʻololi i ka leo o ka ʻili, ʻoiai ma loko o kēia mau pūʻulu. I mea e hoʻomaopopo maikaʻi ai i kāu makaʻā ʻana o ka lā, he mea kōkua ke ʻike ma hea ʻoe e hāʻule ai i ka pae Fitzpatrick.
Hoʻomohala ʻia i ka makahiki 1975, hoʻohana nā dermatologists i ka pālākiō ʻo Fitzpatrick e hoʻoholo ai i ka hopena o ka ʻili o ke kanaka i ka puka ʻana o ka lā.
ʻO ka pālākiō Fitzpatrick
Wahi a ka pālākiō, hāʻule nā ʻili a pau i hoʻokahi o nā ʻano ʻeono.
- ʻAno 1: ʻili niho ʻelepani e freckles a wela mau ana, ʻaʻole kalena
- ʻAno 2: ʻili maikaʻi a pale paha e kuni ana a me ka ʻili pinepine, nā minima liʻiliʻi
- ʻAno 3: maikaʻi i ka ʻili beige e ʻā ana i kekahi manawa, i kekahi manawa me ke kele
- ʻAno 4: ʻeleʻele ʻeleʻele a i ʻole ʻili ʻoliva i puhi ʻole, kulu maʻalahi
- ʻAno 5: ʻili ʻeleʻele e puhi ʻole, wela māmā a pouli hoʻi
- ʻAno 6: ʻeleʻele ʻeleʻele a i ʻole ʻili ʻeleʻele e ʻā ʻole, wela mau
ʻO nā ʻano 1 a 3 paha ka pilikia nui o ka lā. ʻOiai ʻo nā ʻano 4 a hiki i ka 6 i kahi haʻahaʻa o ka makaʻu, hiki iā lākou ke ʻā i kekahi manawa.

He aha ke ʻano o ka lā wela ma ka ʻili ʻeleʻele?
ʻIke ʻokoʻa ʻo Sunburn i nā leo ʻili māmā a ʻeleʻele hoʻi. No ka poʻe ʻili māmā, e ʻulaʻula ke nānā a wela, ʻeha, a ʻelua paha. Pākuʻi paha ka ʻili i kuni ʻia.
Akā ʻaʻole ʻike ka poʻe ʻili ʻeleʻele i kahi ʻulaʻula. Eia nō naʻe, e loaʻa iā lākou nā ʻōuli ʻē aʻe āpau, e like me ka wela, ka noʻonoʻo, a me ka itchiness. Ma hope o kekahi mau lā, ʻike paha kekahi ʻili i ka ʻili.
Maikaʻi mau ka Sunburn ma o kāna iho i loko o hoʻokahi pule. Hiki i nā hihia koʻikoʻi ke alakaʻi i nā kūlana weliweli e like me ka hahau wela.
E ʻike i kahi mea mālama ola a i ʻole e launa pū i nā lawelawe kūikawā inā hele mai kāu lā lā me kekahi o kēia mau mea:
- kahi mahana wela
- haʻalulu
- ʻili ʻōhū a hu paha
- nā manaʻo luhi, luʻuluʻu, a nausea paha
- ʻeha poʻo
- ʻūpē mākala
Hiki paha ke loaʻa iaʻu ka maʻi ʻaʻai ʻili?
Hiki i ka poʻe ʻili ʻeleʻele ke loaʻa i ka maʻi ʻaʻai ʻili, ʻoiai ʻoi aku ka haʻahaʻa ma mua o ka poʻe keʻokeʻo.
ʻO ka ʻoiaʻiʻo, kahi palapala e loaʻa i ka poʻe keʻokeʻo ka nui o ka makaʻu o ka melanoma, a ukali ʻia e nā Indians ʻAmelika a me nā ʻōiwi o Alaska, Hispanics, ʻAsia a me nā kamaʻāina Pākīpika, a ʻo ka mea hope loa, he poʻe ʻeleʻele.
Akā hiki i ka maʻi ʻaʻai ʻili ke hopena i nā hopena weliweli no nā ʻeleʻele ʻeleʻele. Ua ʻike ka mea like i ke kiʻekiʻe o ka make ʻana mai ka maʻi ʻaʻai ʻili i ʻoi aku i ka poʻe me ka ʻili ʻeleʻele.
ʻO ia no ka mea e ʻike pinepine ʻia lākou ma kahi pae hope no nā ʻano kumu like ʻole, e like me ka hoʻowahāwahā olakino.
ʻAʻole wale ka pili ʻana o ka lā
Hoʻopilikia kekahi mau mea ma waho o ka lā i kāu maʻi maʻi ʻaʻai, me:
- moolelo ohana
- hana moe ʻili
- helu o nā mole nui
- Nā mālama kukui UV no psoriasis a me eczema
- nā kūlana e pili ana i ka maʻi HPV
- nā kūlana e hoʻonāwaliwali ai i kāu ʻōnaehana pale

Aia kekahi mau ʻōuli ʻaila ʻili mua aʻu e nānā ai?
ʻO ka nānā mau ʻana i kou ʻili hiki ke hele i kahi ala lōʻihi ke hiki mai i ka ʻike ʻana i ka maʻi ʻaʻai ʻili ma mua.
E hoʻomanaʻo, ʻaʻole ʻo ka lā wale nō ka lawehala maʻi ʻili. Hiki iā ʻoe ke hoʻomohala i ka maʻi ʻaʻai ʻili ma nā wahi o kou kino i hōʻike ʻole ʻia i ka lā.
Ua lohe paha ʻoe e pili ana i kēia mau hōʻailona maʻamau:
- nā mole nui, hoʻololi, a asymmetrical paha
- ʻeha a i ʻole nā puʻupuʻu i hoʻokahe ke kahe, ʻōlū, a i ʻole curst
- nā pākuʻi ʻili ʻokoʻa ke nānā aku ʻaʻole hoʻōla
ʻO nā mea i luna aʻe nei nā mea e nānā aku ai ma nā ʻāpana o ke kino i ʻike ʻia. Akā ʻoi aku ka maʻalahi o ka poʻe me ka ʻili ʻeleʻele i kekahi ʻano maʻi ʻaʻai i kapa ʻia ʻo acral lentiginous melanoma (ALM). Hōʻike ia iā ia iho i nā kiko ma nā wahi huna iki, e like me:
- nā lima
- kapuaʻi wāwae
- ma lalo o nā kui
Paipai ʻia ka poʻe ʻili ʻeleʻele e nānā i ko lākou waha no nā mea kūpono ʻole a me nā wahi ʻē aʻe no kēia mau mea:
- nā kiko ʻeleʻele, nā ulu ʻana, a i ʻole nā pākuʻi e ʻike ʻia e loli nei
- pākuʻi e kolohe a maloʻo
- nā laina pouli ma lalo a i ʻole a puni paha nā manamanalima a me nā manamana wāwae
E hāʻawi i kou ʻili i kahi hōʻoia hoʻokahi manawa i ka mahina. E hāhai me ka dermatologist ma ka liʻiliʻi hoʻokahi manawa i ka makahiki e noho ma luna o nā mea.
Pehea e hiki ai iaʻu ke pale aku iaʻu iho mai ka puka ʻana o ka lā?
ʻO ka pale kūpono ʻana i kou ʻili mai nā kukuna o ka lā ke kī i ka pale ʻana i ka lā.
Eia ke kumu o ka hahai ʻana:
Pili i ka sunscreen
Koho i kahi sunscreen ākea-ākea me kahi SPF palena iki o 30 no ka pale maikaʻi loa. Inā ʻoe e hoʻolālā e hoʻolōʻihi i kahi manawa hoʻolōʻihi i ka lā, noi i 30 mau minuke ma mua o kou puka ʻana i waho.
ʻO kahi auneke (lawa e hoʻopiha i ke kīʻaha kī) e koi ʻia e uhi pono i ka maka o ke kanaka makua a me ke kino. Mai poina nā wahi e like me nā pepeiao, nā lehelehe, a me nā lihilihi.
Hoʻomanaʻo e noi hou
ʻO ka hōʻuluʻulu iā ʻoe iho i ka pale o ka lā he mea maikaʻi ia, akā ʻaʻole lōʻihi nā hopena inā ʻaʻole ʻoe e hana hou.
Paipai ʻia e hoʻopili hou i ka pale lā i kēlā me kēia hola ʻelua. Inā ʻoe e ʻauʻau a hou paha, pono ʻoe e hoʻopili hou ma mua o kēia manawa.
Noho i ka malu i nā manawa kiʻekiʻe
Ma waena o 10 a me 4 pm Aia ka ikaika o ka lā. E kaupalena paha i kāu hōʻike a uhi paha i kēia wā.
E hōʻoia iā ʻoe i nā pono kūpono
ʻO kahi pāpale ākea ākea a me nā aniani aniani e ālai ai ma ka liʻiliʻi he 99 pakeneka o nā kukui UV he kī. Hiki iāʻoe ke noʻonoʻo i ke kūʻaiʻana i ka lole pale pale lā.
Ke laina lalo
He mea ʻole ke kala o kou ʻili, he mea nui ia e pale aku iā ia mai ka lā. ʻO nā manawa o ka maʻi ʻaʻai ʻelua a me ka ʻā ʻana o ka lā e haʻahaʻa paha i ka poʻe ʻili ʻeleʻele, akā aia nō ka makaʻu o ka loaʻa ʻole.
ʻOi aku ka maʻalahi o ka mālama ʻana iā ʻoe a me kou ʻili me kahi ʻike iki. Ke hoʻomanaʻo nei pehea e pale ai i kou ʻili mai nā kukuna UV he hana nui. Akā ke ʻike nei pehea e ʻike ai i nā hōʻailona o ke ahi a me nā ʻano maʻi ʻaʻai ʻea ʻole.
A inā ʻoe hopohopo e pili ana i kou ʻili, mai hoʻokaʻulua e hoʻopaʻa puke i kahi manawa me kāu kauka olakino.