ʻO ka maʻi pahū kūwaho
Anter
- He aha nā hōʻailona?
- Pehea ia ʻike?
- He aha ke kumu o ia a ʻo wai ka pilikia?
- Pehea e mālama ʻia ai?
- Lapaʻau kino
- Laau Lapaʻau
- Nā hoʻoponopono ʻē aʻe
- He aha nā pilikia?
- Kāohi ʻana i ke ola
- E ʻike i kahi ʻoihana olakino
He aha ka maʻi pōpō intermittent?
ʻO kahi maʻi pahū intermittent (IED) kahi ʻano e komo koke ai ka huhū, ka huhū, a me ka hana ʻino. Kūpono ʻole kēia mau hopena a i ʻole ma waho o ke kūlike i kēia kūlana.
ʻOiai ka hapanui o ka poʻe e huhū i kekahi manawa i kekahi manawa, pili pinepine ka IED i nā huhū hou. Hiki i nā poʻe me IED ke kīloi i ka pūpū, hoʻopau i ka waiwai, a i ʻole hōʻeha i kekahi poʻe ma ka waha a me ke kino paha.
E heluhelu e aʻo ai i kekahi mau hōʻailona maʻamau o ka IED.
He aha nā hōʻailona?
Hiki i nā ʻāpana impulsive a me ka hakakā e hōʻike i ka IED ke ʻano he nui. ʻO kekahi mau hana i hōʻailona paha o ka IED e komo pū ana:
- ʻalalā a ʻuwā
- nā hoʻopaʻapaʻa ikaika
- huhū a huhū hoʻi
- hoʻoweliweli
- huhū alanui
- ke kuʻi ʻana i nā paia a i ʻole nā papa naha
- hōʻino waiwai
- ka hoʻomāinoino kino, e like me ka pā ʻana a me ka ʻūlū ʻana
- hakaka a hakakā paha
- hana ʻino kūloko
- Limanui
Kū pinepine kēia mau kilokilo a hōʻeha paha me ka ʻole o ka ʻōlelo aʻoaʻo. He manawa pōkole lākou, ʻaʻole lōʻihi lōʻihi ma mua o ka hapalua hola. Hōʻike ʻia paha lākou ma ka ʻaoʻao o nā hōʻailona kino, e like me:
- hoʻonui i ka ikehu (adrenaline rush)
- ʻeha poʻo poʻo a poʻo poʻo paha
- palpitations puʻuwai
- paʻa paʻa o ka umauma
- hoʻohaʻahaʻa mākala
- ʻūlū
- haʻalulu
ʻO ka huhū, ka huhū, a me ka nalowale o ka mana e hōʻike pinepine ʻia ma mua a i ʻole ma ka wā o ka hanana. Hiki paha i ka poʻe me IED ke ʻike i nā manaʻo heihei a i ʻole ke ʻano o ka hoʻokaʻawale manaʻo. Koke ma hope, luhi paha lākou a hoʻomaha paha. Hōʻike pinepine ka poʻe me IED i nā manaʻo o ka minamina a i ʻole ka hewa ma hope o kahi ʻāpana.
No kekahi poʻe me IED, hana ʻia kēia mau ʻāpana i kahi manawa maʻamau. No kekahi poʻe, hana lākou ma hope o mau pule a mau mahina paha o ka hana nonaggressive. Hiki i nā huhū waha ma waena o nā hana hoʻomāinoino kino.
Pehea ia ʻike?
ʻO ka puke hou o ka Diagnostic and Statistics Manual (DSM-5) e komo pū ana me nā pae hoʻohālikelike diagnostics hou no IED. Hoʻokaʻawale nā pae hoʻohālikelike hou i waena o:
- ʻoi aku ka nui o nā māhele o ka huhū waha me ka hōʻeha kino ʻole i ka poʻe a i ʻole ka waiwai
- ʻoi aku ka hana pinepine o ka hana luku a hōʻeha paha i mea e hōʻeha nui ai i ka poʻe a i ʻole ka waiwai
Ua ʻike ʻia kahi maʻi e ka lawehala a me ka hana kolohe i nā mana āpau o ka DSM. Eia nō naʻe, ua kāhea mua ʻia ʻo IED i ka paʻi ʻekolu. Ma mua o ka paʻi ʻekolu, ua manaʻo ʻia he kākaʻikahi ia. Me nā pae hoʻohālikelike diagnostics a me nā holomua i ka noiʻi IED, ua manaʻo ʻia i kēia manawa he mea maʻamau.
I ka 2005, ua loaʻa he 6.3 ka pākēneka o 1,300 mau kānaka e ʻimi nei i ka mālama no kahi pilikia olakino noʻonoʻo i hālāwai me nā pae hoʻohālikelike no DSM-5 IED i kekahi manawa i ko lākou ola. Eia hou, ua hoʻokō ka 3.1 pakeneka i nā pae hoʻohālikelike no kahi hōʻailona o kēia manawa.
Ua loaʻa i kahi 9,282-kanaka mai 2006 ua kū ka 7.3 pakeneka i nā pae hoʻohālikelike DSM-5 no IED i kekahi manawa i ko lākou ola ʻana, ʻoiai ʻo 3.9 ka pākēneka i kū i nā pae hoʻohālikelike i nā mahina he 12 i hala.
He aha ke kumu o ia a ʻo wai ka pilikia?
ʻAʻoleʻike iki ʻia e pili ana i ke kumu o ka IED. ʻO ke kumu he hui pū paha ia o nā genetical a me nā ʻano kūlohelohe. ʻO nā kumu genetic pū kekahi me nā gen i hala ʻia mai ka makua a ke keiki. Hoʻopili nā mea kaiapuni i nā lawena e hōʻike ʻia i ke keiki ma ke ʻano kamaliʻi.
Hoʻokani paha ka kemika o ka lolo. Hōʻike nā noiʻi e pili ana ka hana impulsive a me ka hakakā me nā haʻahaʻa serotonin haʻahaʻa i ka lolo.
E hoʻonui paha ʻoe i ka hoʻomohala ʻana i ka IED inā ʻoe:
- he kāne
- aia ma lalo o 40 mau makahiki
- ua ulu aʻe i loko o kahi ʻohana waha a waha paha i ka hana ʻino
- ʻike i nā hanana traumatic he nui e like me ke kamaliʻi
- he maʻi noʻonoʻo ʻē aʻe ke kumu o ka impulsive a i ʻole ka noho pilikia ʻana, e like me:
- maʻi maʻi hyperactivity-attention deficit (ADHD)
- maʻi kīnā antisocial
- maʻi kīnā palena
Pehea e mālama ʻia ai?
Aia kekahi mau ʻano lapaʻau no IED. ʻO ka hapanui o ka manawa, ʻoi aku ma mua o hoʻokahi lāʻau i hoʻohana ʻia.
Lapaʻau kino
Ke ʻike nei i kahi kākāʻōlelo, psychologist, a i ʻole therapist wale nō a i ʻole kahi hoʻonohonoho pūʻulu e kōkua paha i kahi kanaka e hoʻokele i nā ʻōuli o IED.
ʻO ka Cognitive behavioral therapy (CBT) kahi ʻano o ka hoʻōla e pili ana i ka ʻike ʻana i nā lauana ʻino a me ka hoʻohana ʻana i nā mākau kope, nā hana hoʻomaha, a me ka hoʻi hou ʻana o ka naʻau e hana me nā impuls huhū.
Ua ʻike ʻia kahi noi ma 2008 ua hōʻemi ʻia he 12 mau pule o CBT a i ʻole hui paha i nā hōʻailona IED e like me ka huhū, ka inaina, a me ka inaina. Heʻoiaʻiʻo kēia i ka wā o ka mālama ʻana a ma hope o ʻekolu mau mahina.
Laau Lapaʻau
ʻAʻohe lāʻau lapaʻau kikoʻī no IED, akā kōkua paha kekahi mau lāʻau e hōʻemi i ka lawehala impulsive a i ʻole ka huhū. Pākuʻi ʻia kēia mau mea:
- antidepressants, i ke ʻano he serotonin reuptake inhibitors (SSRI)
- nā mea hoʻonāukiuki i ka naʻau, e like me ka lithium, valproic acid, a me ka carbamazepine
- nā lāʻau antipsychotic
- lāʻau hoʻomake kino
Loaʻa ka noiʻi ʻana i ka lāʻau no IED. Ua ʻike ʻia kahi noiʻi ma 2009 ʻo ka SSRI fluoxetine, i ʻike pinepine ʻia e ka inoa inoa Prozac, ua hoʻoliʻiliʻi i nā ʻano impulsive-agresive i waena o ka poʻe me IED.
Hiki iā ʻekolu mau mahina o ka mālama ʻana ke ʻike i nā hopena piha o SSRI, a kū hou nā ʻōuli ke kū hou ke pau ka lāʻau. Eia hou, ʻaʻole nā mea āpau e pane i ka lāʻau.
Nā hoʻoponopono ʻē aʻe
Kakaʻikahi nā noiʻi i ʻimi i ka maikaʻi o nā hoʻoponopono ʻē aʻe a me nā loli nohona no IED. Eia nō naʻe, aia kekahi mau hana i hiki ʻole ke loaʻa ka hopena maikaʻi ʻole. ʻO kekahi o kēia mau mea:
- lawe i ka papaʻai kaulike
- loaʻa ʻana ka lawa o ka hiamoe
- noho kino
- ka hōʻalo ʻana i ka ʻalekohola, nā lāʻau, a me ka paka
- hoʻemi a mālama ʻana i nā kumuwaiwai o ke koʻikoʻi
- hana manawa no nā hana hoʻomaha, e like me ka hoʻolohe ʻana i nā mele
- ke hana nei i ka noʻonoʻo a i ʻole nā ʻano hana noʻonoʻo ʻē aʻe
- Ke hoʻāʻo nei i nā hoʻoponopono ʻē aʻe, e like me ka acupressure, acupuncture, a i ʻole ka lomilomi
He aha nā pilikia?
Hiki i ka IED ke hoʻopili i kāu pili pili a me nā hana o kēlā me kēia lā. ʻO nā hoʻopaʻapaʻa pinepine a me nā hana kolohe i hiki ke paʻakikī i ka mālama ʻana i nā pilina paʻa a kākoʻo. Hiki i nā ʻāpana o IED ke hana i nā pōʻino nui ma waena o nā ʻohana.
E ʻike paha ʻoe i nā hopena ma hope o ka hana kolohe ʻana ma ka hana, kula, a ma ke ala paha. ʻO ka nalowale o kahi hana, kipaku ʻia mai ke kula, nā ulia kaʻa, a me nā hopena pili kālā a me nā kū kānāwai kūpono nā pilikia āpau.
ʻO ka poʻe i loaʻa iā IED i ka nui o ka makaʻu o ka loaʻa ʻana o nā pilikia olakino noʻonoʻo a me ke kino. ʻO kekahi o kēia mau mea:
- kaumaha
- hopohopo
- ADHD
- hoʻohana ʻino ʻole i ka wai ʻona a lāʻau paha
- nā hana ʻino a pīhoihoi paha, e like me ka pili kālā ʻana a i ʻole ka wahine palekana
- nā maʻi ʻai
- ʻeha poʻo poʻo
- kahe koko kiʻekiʻe
- diabetes
- maʻi maʻi puʻuwai
- hahau
- ʻeha mau
- ulcer
- hōʻino ponoʻī a me ka pepehi kanaka ʻana
Kāohi ʻana i ke ola
- Inā manaʻo ʻoe aia kekahi i ka makaʻu koke iā ia iho a hōʻeha paha i kekahi.
- • Kāhea iā 911 a i ʻole kāu helu kūloko kūloko.
- • Noho me ke kanaka a hiki i ke kōkua ʻana.
- • Wehe i nā pū, nā pahi, nā lāʻau, a i ʻole nā mea ʻē aʻe e hoʻopōʻino.
- • E hoʻolohe, akā, mai hoʻokolokolo, hoʻopaʻapaʻa, hoʻoweliweli, a ʻū paha.
- Inā ʻoe a i ʻole kekahi mea āu e ʻike nei e noʻonoʻo nei i ka pepehi kanaka, e loaʻa i ke kōkua mai kahi pilikia a i ʻole ka laina pale pale hoʻomake. E hoʻāʻo i ka National Suicide Prevent Lifeline ma 800-273-8255.
E ʻike i kahi ʻoihana olakino
ʻAʻole ʻimi ka poʻe he nui i ka IED i ka lāʻau. Akā aneane hiki ʻole ke pale i nā ʻāpana o IED me ke kōkua ʻole o ka ʻoihana.
Inā manaʻo ʻoe he IED kāu, e hana i kahi manawa me ke kauka a i ʻole ka ʻoihana olakino ʻē aʻe. Inā manaʻo ʻoe e hōʻeha paha ʻoe iā ʻoe iho a i kekahi mea ʻē aʻe, e kāhea koke iā 911.
Inā pili ʻoe me kahi mea āu e manaʻo ai he IED, hiki iā ʻoe ke noi i kāu mea aloha e ʻimi i ke kōkua. Eia naʻe, ʻaʻohe mea hōʻoia e makemake lākou. ʻAʻole pono e hoʻohana ʻia ka IED ma ke ʻano he kala no ka hana kolohe a kolohe paha iā ʻoe.
Hana i ka pale ʻana iā ʻoe iho a me kāu poʻe keiki i kau mea nui mua. E aʻo pehea e hoʻomākaukau ai no kahi pilikia a loaʻa i ke kōkua ma ke kāhea ʻana iā The National Domestic Violence Hotline ma 800-799-SAFE (800-799-7233) a i ʻole ke kipa ʻana i kā lākou pūnaewele.