Hoʻololi nā ʻelemakule i ka puʻuwai a me nā kīʻaha koko
Kū kekahi mau hoʻololi i ka puʻuwai a me nā kīʻaha koko me ka makahiki. Eia nō naʻe, he nui nā hoʻololi ʻē aʻe e like me ka ʻelemakule ma muli o a i ʻole ʻino ʻia e nā mea hoʻololi ʻia. Inā mālama ʻole ʻia, hiki i kēia ke alakaʻi i ka maʻi puʻuwai.
NĀ PALAPALA
ʻElua ʻaoʻao o ka puʻuwai. Hoʻopili ka ʻaoʻao ʻākau i ke koko i nā akemāmā e loaʻa ai ka oxygen a kāpae ʻia ka carbon dioxide. Hoʻopili ka ʻaoʻao hema i ke koko momona o ka oxygen i ke kino.
Kahe ke koko i waho o ka puʻuwai, ma mua o ke aorta, a laila ma o nā aʻa, kahi e puka ai a liʻiliʻi a liʻiliʻi i ka wā e hele ai i nā aʻa. I nā kinona, lilo lākou i capillaries liʻiliʻi.
ʻO nā capillaries kahi e hāʻawi ai ke koko i ka oxygen a me nā meaʻai i nā aʻa, a loaʻa ke kalapona a me nā ʻōpala i hoʻi mai nā pūnaewele. A laila, hoʻomaka ka hōʻiliʻili ʻana o nā moku i nā veins nui a nui aku, a hoʻihoʻi i ke koko i ka puʻuwai.
NA OLELO HOLOHOLOLE
Puʻuwai:
- Loaʻa i ka puʻuwai kahi pacemaker ʻōnaehana kūlohelohe e kaohi i ka puʻuwai puʻuwai. Hiki i kekahi o nā ala o kēia ʻōnaehana ke hoʻomohala i nāʻiʻo fibrous a me nā waihona momona. ʻO ka pacemaker kūlohelohe (ka sinoatrial a i ʻole SA node) e nalowale kekahi o kāna mau hunaʻi. Hiki i kēia mau hoʻololi ke hopena i ka wikiwiki o ka puʻuwai.
- Hoʻonui iki ka nui o ka puʻuwai, keu hoʻi ka ventricle hema i kekahi poʻe. Mānoanoa ka paia o ka puʻuwai, no laila ke emi maoli nei ka nui o ke koko i hiki i ke keʻena ke nānā aku me ka hoʻonui ʻia o ka nui o ka puʻuwai. Hoʻopiha mālie paha ka puʻuwai.
- Hoʻololi pinepine ka naʻau i ka electrocardiogram (ECG) o kahi ʻelemakule olakino olakino ma mua o ka ECG o kahi ʻōpio makua olakino. ʻO nā mele maʻamau (arrhythmia), e like me ka atrial fibrillation, ʻoi aku ka maʻamau i ka poʻe ʻelemākule. Hoʻokumu ʻia lākou e kekahi ʻano o ka maʻi puʻuwai.
- ʻO nā loli maʻamau i ka puʻuwai e waiho pū ana me nā waihona o ka "ʻelemakule pigment," lipofuscin. Hōʻemi iki nā ʻōpū puʻuwai puʻuwai. ʻO nā kiwikā i loko o ka puʻuwai, ka mea e kaohi i ke ʻaoʻao o ke kahe o ke koko, mānoanoa a lilo i koʻikoʻi. ʻO ka ʻōhumu o ka puʻuwai i hoʻokumu ʻia e ka paʻa o ka valve he mea maʻamau ia i ka poʻe kahiko.
Nā kīʻaha koko:
- ʻO nā mea loaʻa i kapa ʻia he baroreceptors e nānā i ke kahe o ke koko a hana i nā loli e kōkua ai i ka mālama ʻana i ke kahe koko kūpaʻa mau ke hoʻololi ke kanaka i kahi kūlana a hana paha i nā hana ʻē aʻe. Lilo ka poʻe baroreceptors i mea maʻalahi me ka ʻelemakule. Hōʻike paha kēia i ke kumu o ka nui o ka poʻe ʻelemakule i loaʻa i ka hypotension orthostatic, kahi ʻano e hāʻule ai ke koko i ka hele ʻana o ke kanaka mai ka wahaheʻe ʻana a i ke kū ʻana paha. ʻO kēia ke kumu o ka hoʻolilo no ka mea he emi ke kahe o ke koko i ka lolo.
- Mānoanoa iki nā paia capillary. ʻO kēia ke kumu o kahi lohi o ka hoʻololi ʻana o nā meaola a me nā ʻōpala.
- ʻO ke aʻa nui mai ka puʻuwai (aorta) e mānoanoa, paʻakikī, a maʻalahi hoʻi ka maʻalahi. Pili paha kēia i nā loli i ka pilina o ka paia o ke kīʻaha koko. Hoʻonui kēia i ke koko a hana i ka puʻuwai e hana ʻoi aku, i hiki ai i ka mānoanoa o ka puʻuwai puʻuwai (hypertrophy). Mānoanoa nō hoʻi nā aʻa ʻē aʻe. Ma ka hapanui, nui ka hapa nui o ka poʻe ʻelemakule i ke kahe o ke koko.
Koko:
- Hoʻololi iki ke koko iā ia iho me ka makahiki. ʻO ka ʻelemakule maʻamau ka mea e hoʻemi i ka nui o ka wai o ke kino. Ma ke ʻano he hapa o kēia, ʻoi aku ka liʻiliʻi o ka wai i ke kahe o ke koko, no laila ke emi nei ka nui o ke koko.
- ʻO ka wikiwiki e hana ʻia ai nā hunaola ʻulaʻula i ka pane ʻana i ke koʻikoʻi a i ʻole nā maʻi i hoʻemi ʻia. Hana kēia i kahi pane lohi i ka lilo o ke koko a me ka anemia.
- Noho ka hapa nui o nā hunaola keʻokeʻo ma nā pae like, ʻoiai e hōʻemi ana kekahi mau keʻokeʻo koko keʻokeʻo i ka pale (neutrophil) i kā lākou helu a me ka hiki ke kaua aku i nā bacteria. Hoʻoemi kēia i ka hiki ke pale aku i ka maʻi.
Ka hopena o nā hoʻololi
ʻO ka maʻamau, hoʻomau ka puʻuwai i ka pauma i lawa ke koko e hoʻolako i nā ʻāpana āpau o ke kino. Eia nō naʻe, ʻaʻole hiki i ka puʻuwai makua ke poma i ke koko pū ke hana ʻoe i ka mea ʻoi aku ka paʻakikī.
ʻO kekahi o nā mea e hoʻoikaika i kou puʻuwai e hana:
- Nā lāʻau lapaʻau kekahi
- Kaha kaumaha
- Hoʻoikaika kino
- Maʻi
- Nā maʻi ʻino
- Nā ʻeha
NA PILIKIA MAU
- Angina (ʻehaʻeha o ka umauma i hoʻoliʻiliʻi ʻia i ke kahe o ke koko i ka puʻuwai puʻuwai), ka liʻiliʻi o ka hanu me ka hoʻoikaika ʻana, a me ka hōʻeha puʻuwai ma muli o ka maʻi coronary artery.
- Hiki ke loaʻa nā rhythm puʻuwai maʻamau (arrhythmia) o nā ʻano like ʻole.
- Hiki paha ke Anemia, pili paha i ka palekino, nā maʻi mau loa, ka nalowale o ke koko mai ka gastrointestinal tract, a i ʻole he pilikia o nā maʻi ʻē aʻe a i ʻole nā lāʻau.
- ʻO Arteriosclerosis (paʻakikī o nā aʻa) he mea maʻamau. ʻO nā waihona waiho momona ma loko o nā kīʻaha koko e hoʻoliʻiliʻi a pale loa i nā kīʻaha koko.
- ʻO ka maikaʻi ʻole o ka puʻuwai Congestive ka mea maʻamau i ka poʻeʻelemakule. I ka poʻe ma mua o 75, kūleʻa ka puʻuwai congestive 10 mau manawa ma mua o ka poʻe ʻōpio ʻōpio.
- Kūleʻa ka maʻi o ke aʻa coronary. ʻO ka hopena pinepine ia o ka atherosclerosis.
- ʻO ke koko kiʻekiʻe a me ka hypotension orthostatic ka mea maʻamau me nā makahiki. Pono nā poʻe ʻelemākule e pili i nā lāʻau kahe koko e hana pū me kā lākou kauka e ʻike i ke ala maikaʻi e mālama ai i ko lākou kiʻekiʻe kiʻekiʻe. ʻO kēia no ka nui o ka lāʻau e hoʻohaʻahaʻa i ke koko a hiki ke alakaʻi i kahi hāʻule.
- Kūleʻa pinepine nā maʻi puʻuwai puʻuwai. ʻO ka stenosis aortic, a i ʻole ka ʻikiʻiki ʻana o ka kiwikā aortic, ʻo ia ka maʻi maʻi maʻamau i nā mākua makua.
- Hiki i nā hōʻeha ischemic transient (TIA) a i ʻole nā hahau ke hiki ke hana inā holo ʻia ke kahe o ke koko i ka lolo.
ʻO nā pilikia ʻē aʻe me ka naʻau a me nā kīʻaha koko i kēia mau mea:
- Huʻi koko
- Trombosis aa hohonu
- Thrombophlebitis
- ʻO ka maʻi vipher peripheral, e hopena ana i ka ʻeha intermittent i nā wāwae ke hele (claudication)
- ʻO nā veins varicose
- Hoʻokumu paha nā aneurysms i kekahi o nā aʻa nui mai ka puʻuwai a i ʻole ka lolo. ʻO Aneurysms kahi ākea ākea a paluna paha o kahi ʻāpana o ke aʻa ma muli o ka nāwaliwali i ka paia o ka kīʻaha koko. Inā pohā ka aneurysm hiki ke kumu i ke kahe ʻana a me ka make.
KOHO ANA
- Hiki iā ʻoe ke kōkua i kāu ʻōnaehana holo (ka naʻau a me nā moku koko). ʻO nā kumu pilikia o ka maʻi puʻuwai āu e kaohi ai me ke kiʻekiʻe o ke koko, nā kiʻekiʻe kolesterol, ka maʻi diabetes, ka momona, a me ka puhipaka.
- ʻAi i kahi papaʻai olakino puʻuwai me ka hoʻemi ʻia o ka momona momona a me ka cholesterol, a kaohi i kou kaupaona. E hāhai i nā ʻōlelo aʻoaʻo a kāu lawelawe mālama ola no ka mālama ʻana i ke koko kiʻekiʻe, ke kiʻekiʻe o ke kōkō a i ʻole ka maʻi kō. E hōʻemi a oki paha i ka puhipaka.
- ʻO nā kāne ma waena o nā makahiki 65 a 75 i puhipaka mau loa e nānā ʻia no nā aneurysms i loko o kā lākou aorta ʻōpū maʻamau me kahi hōʻike ultrasound.
E kiʻi i ka hoʻoikaika kino hou aku:
- Hiki i ka hoʻoikaika kino ke pale aku i ka momona, a kōkua ia i ka poʻe me ka maʻi diabetes e kāohi i ko lākou kō kō.
- Hiki i ka hoʻoikaika kino ke kōkua iā ʻoe e mālama i kou mau hiki ke hiki, a hoʻemi ia i ke koʻikoʻi.
- ʻO ka hoʻoikaika kino kekahi o nā mea maikaʻi loa e hiki ai iā ʻoe ke mālama i kou puʻuwai, a me ke koena o kou kino, olakino. E kūkākūkā me kāu mea hāʻawi ma mua o ka hoʻomaka ʻana i kahi papahana hoʻoikaika kino hou. Hoʻomaʻamaʻa kūpono a ma waena o kāu hiki, akā e hana maʻamau.
- ʻO ka poʻe hoʻoikaika pinepine i ka momona o ke kino a me ka uahi ma mua o ka poʻe hoʻomaʻamaʻa ʻole. Mālama pū lākou i ka liʻiliʻi o nā pilikia kahe o ke koko a me ka liʻiliʻi o ka maʻi puʻuwai.
E nānā mau i kou puʻuwai.
- E hōʻoia i kou kahe koko i kēlā me kēia makahiki. Inā loaʻa ʻoe i ka maʻi diabetes, maʻi maʻi puʻuwai, nā pilikia pākī, a i ʻole kekahi mau ʻano ʻē aʻe, pono e nānā pono ʻia ke kaomi koko.
- Inā maʻamau kāu pae kolesterol, e nānā hou ia i kēlā me kēia 5 mau makahiki. Inā loaʻa ʻoe i ka maʻi diabetes, maʻi maʻi puʻuwai, nā pilikia o ka puʻuwai, a i ʻole kekahi mau ʻano ʻē aʻe, pono paha e nānā pono ʻia kāu kolesterol.
Maʻi naʻau - ʻelemakule; Atherosclerosis - ʻelemakule
- Lawe i kāu pulse carotid
- Ke kaapuni ʻana o ke koko ma o ka puʻuwai
- Pulse uila
- Anatomy puʻuwai maʻamau (ʻoki ʻoki)
- Nā hopena o ka makahiki i ke kaomi koko
Forman DE, Fleg JL, Wenger NK. ʻO ka maʻi Cardiovascular i ka poʻe ʻelemakule. I: Zipes DP, Libby P, Bonow RO, Mann DL, Tomaselli GF, Braunwald E, eds. ʻO ka maʻi puʻuwai ʻo Braunwald: He puke aʻo no ka lāʻau Cardiovascular. 11th hua. Piladelapia, PA: Elsevier; 2019: chap 88.
Howlett SE. Nā hopena o ka ʻelemakule ma ka ʻōnaehana cardiovascular. I: Fillit HM, Rockwood K, Young J, eds. ʻO Brocklehurst's Textbook of Geriatric Medicine a me Gerontology. 8th ed. Piladelapia, PA: Elsevier, 2017: chap 16.
ʻO Seki A, Fishbein MC. Nā hoʻololi a me nā maʻi e pili ana i ka makahiki. I: Buja LM, Butany J, hoʻoponopono. Kālaʻi Cardiovascular. ʻEhā ed. Piladelapia, PA: Elsevier Saunders; 2016: chap 2.
Walston JD. ʻO ka maʻi maʻamau o ka ʻelemakule. I: Goldman L, Schafer AI, eds. ʻO ka lāʻau lapaʻau Goldman-Cecil. 26th ed. Piladelapia, PA: Elsevier; 2020: chap 22.